Bệnh nhân N.V.H., nam (51 tuổi, ở Đạo Đức, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc), đột ngột hôn mê từ 0h 26/5/2021, vào bệnh viện Vĩnh Phúc, chẩn đoán vỡ dị dạng mạch não trán T, kèm phình động mạch não giữa T. Bệnh nhân được nút mạch tiền phẫu, rồi chuyển Bệnh viện E T.Ư sau can thiệp 4h.
TS.BS Nguyễn Đức Anh, Phụ trách khoa Phẫu thuật thần kinh, bệnh viện E T.Ư cho biết, lúc nhập viện bệnh nhân đã hôn mê sâu, giãn đồng tử 1 bên, tiên lượng sống rất thấp, chỉ vài %. Ngay lập tức, bệnh nhân đã được chỉ định phẫu thuật.
Kíp phẫu thuật đã phải rất “căng não”, vừa cấp cứu duy trì sự sống cho bệnh nhân, vừa phẫu thuật lấy toàn bộ khối dị dạng và xử lý phình mạch não. Khối dị động mạch não kích thước 3-4cm, rất nhiều mạch nuôi, nhiều máu tụ, chảy máu não lan tỏa, não phù nhiều, cầm máu khó khăn... Rất may mắn, sau 5 giờ cố gắng, toàn bộ khối dị dạng đã được cắt bỏ. Đoạn phình mạch não cũng được xử lý thành công.
5 giờ “cân não” kíp phẫu thuật lấy khối dị dạng mạch não cho bệnh nhân
Sau mổ bệnh nhân tiếp tục được điều trị hồi sức gần 1 tháng rồi chuyển về tỉnh để điều trị phục hồi chức năng. Sau mổ 2 tháng, bệnh nhân quay trở lại tái khám, tình trạng nhận thức hồi phục khá tốt, cải thiện trí nhớ và vận động. Bệnh nhân được ghép lại xương sọ cũ khi tình trạng tổn thương não đã ổn định và xuất viện.
TS.BS Nguyễn Đức Anh cho biết, dị dạng động tĩnh mạch não là một bất thường về cấu trúc của mạch máu não. Thông thường, dòng máu từ các động mạch lớn, đưa máu giàu oxy, đến các tiểu động mạch, qua mao mạch, trao đổi chất với nhu mô não rồi trở về qua các tiểu tĩnh mạch, về tĩnh mạch lớn rồi về tim. Nhưng khi bị dị dạng, dòng máu đi tắt từ động mạch qua búi dị dạng về tĩnh mạch mà không qua nhu mô não.
Bệnh nhân hồi phục sau 2 tháng phẫu thuật
Nguyên nhân của dị dạng động mạch não còn chưa được xác định rõ ràng, có thể bẩm sinh nhưng cũng có thể hình thành sau này.
Điều đáng lo ngại là dị dạng động mạch não thường phát triển âm thầm, không có triệu chứng gì, đôi khi có co giật, động kinh hoặc đau đầu thoảng qua do hiện tượng cướp máu não (máu đi thẳng qua búi dị dạng mà không qua nhu mô). Tai biến nặng nhất là vỡ búi dị dạng gây đột quỵ chảy máu não.
Hiện việc điều trị dị dạng tĩnh mạch não vẫn còn là vấn đề phức tạp và còn nhiều tranh cãi. Tuy nhiên khi dị dạng động mạch não đã vỡ thì cần phẫu thuật sớm nhằm 3 mục đích: Giải tỏa não, làm giảm áp lực trong sọ; Cầm máu, kiểm soát chảy máu và tăng cơ hội hồi sức; Lấy toàn bộ khối dị dạng (tùy điều kiện và hoàn cảnh của cơ sở y tế), giúp giảm nguy cơ chảy máu tái phát.
