Nga – Thổ Nhĩ Kỳ dàn xếp, LNA từ chối, sau đó lại thỏa thuận ngừng bắn với GNA

Hai nhà lãnh đạo Nga và Thổ Nhĩ Kỳ gặp nhau ngày 08.01.2020, thống nhất về một lệnh ngừng bắn, dự kiến bắt đầu vào ngày 12.01.2020.

Phát ngôn viên lực lượng LNA - Thiếu tướng Ahmad al-Mesmari - phát đi tuyên bố, khẳng định lực lượng LNA hoan nghênh đề nghị ngừng bắn của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng sẽ tiếp tục bao vây tiến công Tripoli. Ông nói trong bản tuyên bố:

“Chúng tôi hoan nghênh Tổng thống Nga Vladimir Putin về Lời kêu gọi ngừng bắn. Nhưng cuộc chiến của chúng tôi chống lại các tổ chức khủng bố đang chiếm giữ Tripoli và nhận được sự hỗ trợ của một số quốc gia khác, sẽ tiếp tục cho đến khi kết thúc”.

Lãnh đạo Chính phủ Hiệp thương Quốc gia Syria, được Liên Hợp Quốc công nhận Fayez al-Sarraj tuyên bố lời kêu gọi ngừng bắn. Ông khẳng định trong phát biểu của mình: “Tuyên bố của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan và Tổng thống Nga Vladimir Putin, liên quan đến cuộc khủng hoảng Libya và cuộc tấn công nhằm vào thủ đô được Hội đồng cao cấp Nhà nước Libya hoan nghênh".

Hội đồng cấp cao, thực hiện sứ mệnh cố vấn cho GNA, cho biết sẽ ủng hộ tất cả các sáng kiến, nhằm mục đích chấm dứt chiến tranh và có thể giải quyết quyền lợi và hạnh phúc cho người Libya. Tuyên bố của Hội đồng cấp cao GNA nhấn mạnh, bất kỳ lời kêu gọi đối thoại chính trị nào vẫn cần phải gắn liền với Thỏa thuận chính trị Libya, được ký kết tại thành phố Suheyrat ở Morocco.

Thỏa thuận ngừng bắn do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đồng đề xuất cho thấy rõ hai điều:

Nga, có thể được coi là một lực lượng ủng hộ LNA, đạt được một số thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ vốn công khai ủng hộ GNA. Nguyên nhân sự ủng hộ này là vì GNA sẵn sàng điều chỉnh lại biên giới trên biển, mở rộng ảnh hưởng của quốc gia này ở Libya và cho phép các hoạt động khoan thăm dò dầu khí trên vùng nước phía Đông Địa Trung Hải.

Khả năng của Thổ Nhĩ Kỳ ở Libya khá hạn chế, Ankara thực sự không đủ binh lực và ảnh hưởng để thực hiện một chiến dịch tấn công hay phòng thủ hiệu quả chống lại LNA. Ankara đã cố gắng triển khai lực lượng chiến binh đánh thuê từ Syria đến Libya, các cố vấn quân sự, các chuyên gia, trang thiết bị tác chiến điện tử, máy bay không người lái, hậu cần kỹ thuật và vũ khí trang bị giới hạn.

Động cơ thực sự của Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến cuộc xung đột ở Libya là lợi ích địa chính trị. Thổ Nhĩ Kỳ cũng thấy rõ những hạn chế từ phía mình và vị thế của GNA. Những hạn chế này không phù hợp cho một cuộc can thiệp toàn diện, do lực lượng GNA là các đơn vị dân quân. Trong khi đa phần đất nước Lybia lại do LNA kiểm soát. Đồng thời với đó là quan điểm không đồng nhất của Tunisia và Algeria về sự can thiệp, Ai Cập phản đối quyết liệt bất kỳ sự can dự nào của Thổ Nhĩ Kỳ.

Hơn thế nữa, thỏa thuận của Thổ Nhĩ Kỳ với GNA đang bị đe dọa do Pháp, Hy Lạp, Ai Cập và Síp tuyên bố thỏa thuận này là bất hợp pháp trên phương diện luật pháp quốc tế. Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố thỏa thuận viện trợ này nằm trong luật pháp quốc tế và là quyền lợi quốc gia vì theo các quan chức Ankara, có một âm mưu của một số nước lớn muốn hạn chế ảnh hưởng của quốc gia này trên vùng Đông Địa Trung Hải.

Nhưng tới ngày 11.01.2020, lực lượng GNA và LNA tuyên bố đã chấp thuận lệnh ngừng bắn do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian.

Thủ tướng Libya Fayez al-Sarraj tuyên bố ngừng bắn bắt đầu từ nửa đêm (22:00 GMT), nhưng ông nhấn mạnh, lực lượng GNA có quyền hợp pháp của chính phủ Libya được Liên Hiệp Quốc công, đánh trả bất kỳ cuộc tấn công nào đến từ phía đối lập.

Thông báo này được đưa ra vài giờ sau khi lực lượng của Haftar tuyên bố tiếp tục tấn công đánh chiếm thủ đô Tripoli của Libya GNA.

Chỉ sau vài giờ, lực lượng GNA và lực lượng LNA của tướng Haftar đã cáo buộc nhau vi phạm lệnh ngừng bắn.

GNA cho biết ghi nhận được vi phạm lệnh ngừng bắn chỉ vài phút sau khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực. Quân đội của tướng Haftar cũng cho biết, GNA đã vi phạm thỏa thuận ngừng bắn trên nhiều khu vực chiến trường.

Một binh sĩ LNA tiếp tục tấn công hỏa lực về phía GNA ở Tripoli