Thỏa thuận ngừng bắn Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ đổ vỡ chỉ sau một ngày tuyên bố

Quyết định “ngừng bắn” này được công bố sau cuộc hội đàm liên tiếp 4 giờ tại Ankara, giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Phó Tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence, cùng một phái đoàn ngoại giao.

Toàn bộ văn bản tuyên bố chung về lệnh “ngừng bắn” được Nhà Trắng công bố trên truyền thông bao gồm các nội dung.

- Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thực hiện lệnh ngừng bắn ngay lập tức.

- Hai chính phủ cam kết bảo vệ tôn giáo và dân tộc thiểu số.

Cả hai chính phủ tăng cường hợp tác để hỗ trợ giam giữ các tay súng khủng bố IS.

- Quan hệ giữa Mỹ và đồng minh NATO lâu đời Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được củng cố và phát triển lên tầm cao mới.

- Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý tạm dừng cuộc tấn công trong 120 giờ, cho phép Mỹ hỗ trợ cho lực lượng “Các đơn vị Bảo vệ Nhân dân Kurd”  (YPG) rút khỏi vùng an toàn do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát.

- Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đồng ý ngừng bắn vĩnh viễn sau khi  lực lượng YPG hoàn thành việc rút quân. Mỹ bắt đầu tạo điều kiện cho việc rút lực lượng YPG ra khỏi khu vực an toàn.

Ngay lập tức sau cuộc họp, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu tuyên bố: tạm dừng 120 giờ trong Chiến dịch Mùa xuân Hòa bình không phải là một lệnh ngừng bắn.

Ông Cavusoglu nhấn mạnh: Thổ Nhĩ Kỳ sẽ kết thúc chiến dịch ở miền bắc Syria chỉ sau khi những kẻ khủng bố YPG / PKK rời khỏi vùng an toàn do quân đội kiểm soát. Ông nói thêm, chiến dịch tấn công tạm dừng trong 5 ngày, nhưng sẽ không có lệnh ngừng bắn vì một thỏa thuận như vậy chỉ có thể được thực hiện giữa các bên hợp pháp.

Ngoại trưởng Cavusoglu cho biết:  Khi chúng tôi tạm dừng chiến dịch, Mỹ sẽ dừng các nỗ lực trừng phạt,  chúng tôi chỉ có thể kết thúc chiến dịch sau khi các điều kiện trước đó được đáp ứng. Khi YPG rút khỏi khu vực, chiến dịch này sẽ kết thúc.

Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đồng ý thu lại vũ khí hạng nặng của YPG, phá hủy các trận địa phòng ngự  và công sự chiến đấu của lực lượng dân quân người Kurd.

Ông Cavogoglu nói: Mỹ, như một phần trong sứ mệnh bảo vệ lợi ích an ninh hợp pháp của Thổ Nhĩ Kỳ, thừa nhận tầm quan trọng và chức năng của vùng an toàn, nhấn mạnh rằng Washington hoàn toàn nhất trí vùng an toàn sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Lực lượng Vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ. Điều đó có nghĩa là Mỹ chấp nhận tính hợp pháp của chiến dịch Chống khủng bố Thổ Nhĩ Kỳ phía đông bắc Syria.

Bộ máy lãnh đạo người Kurd ca ngợi thỏa thuận và tuyên bố chấp nhận thực thi lệnh ngừng bắn. Quan chức cấp cao người Kurd Aldar Khalil, trong một cuộc phỏng vấn đã bày tỏ sự vui mừng và tuyên bố người Kurd sẽ nghiêm túc thực hiện thỏa thuận náy.

Nhưng ngay lập tức, ngày 18.10.2019, Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và các nhóm Hồi giáo cực đoan thuộc Liên minh Quân đội Quốc gia Syria (SNA) đã vi phạm lệnh ngừng bắn phía đông bắc Syria mà Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence tuyên bố một ngày trước đó.

Phát ngôn viên Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), ông Mustafa Bali cho biết, lực lượng liên minh quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và SNA tiến hành cuộc tấn công vào chiến tuyến của lực lượng dân quân người Kurd ở thị trấn biên giới Ras al-Ayn.

Ông Must Must Bali viết trên Twitter: Mặc dù có thỏa thuận ngừng bắn, không quân và pháo binh Thổ Nhĩ kỳ ồ ạt nhắm vào các vị trí của lực lượng SDF, khu dân cư và bệnh viện ở Serêkaniyê / Ras al-Ayn. Thổ Nhĩ Kỳ đang vi phạm thỏa thuận ngừng bắn bằng cách tiếp tục tấn công thị trấn kể từ đêm qua.

Hãng thông tấn Hawar (ANHA) cho biết, cuộc tấn công của lực lượng Liên minh do Thổ Nhĩ Kỳ lãnh đạo nhắm vào ngôi làng Umm al-Khair trên vùng lân cận Ras al-Ayn. Một dân quân người Kurd thuộc SDF thiệt mạng và 2 người khác bị thương.

Cuộc tấn công của liên minh quân sự Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy, lực lượng Hồi giáo cực đoan SNA không mong muốn trở thành vùng đệm an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ, lực lượng này muốn chiếm toàn bộ miền Bắc Syria và tiêu diệt hoàn toàn các đơn vị vũ trang người Kurd. 

Ngược lại, Washington cần có thỏa thuận này để ngăn chặn Quân đội Syria tiến sâu hơn nữa vào vùng nông thôn miền bắc Syria và kiểm soát những khu vực người Kurd đang kiểm soát.

Về cơ bản, đây là thỏa thuận nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng Hồi giáo cực đoan được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn chiếm các khu vực của người Kurd mà không phải đối mặt với quân đội Syria. Nhưng ý đồ này không thành công do SNA thực sự là một lực lượng hiếu chiến và quyết tiêu diệt người Kurd trong vòng vài tháng.