Afghanisatan, vòng đàm phán hòa bình diễn ra ở Doha khi Taliban mở rộng tấn công

Các cuộc đàm phán được tiến hành sau những cánh cửa đóng kín. Hai phái đoàn theo kế hoạch sẽ thảo luận về một thỏa thuận ngừng bắn, thành lập chính phủ chuyển tiếp và trao đổi tù nhân.

Phái đoàn của chính phủ Afghanistan lần đầu tiên có sự tham gia của các chính trị gia cao cấp kể từ cuộc họp chính thức đầu tiên tháng 9/2020. Các chính trị gia Hekmatyar, Sayed Sadat Mansoor Naderi, Enayatullah Baligh và Fatima Gailani đã đến Doha. Cựu Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai từ chối tham gia phái đoàn chính thức vào giờ chót.

Phái đoàn của Taliban do thủ lính văn phòng chính trị của lực lượng này ở Qatar, Mullah Baradar Akhund dẫn đầu.

Trước cuộc họp chính thức, nhà đàm phán chính phủ Afghanistan tuyên bố rằng Taliban đề nghị ngừng bắn trong 3 tháng, đổi lấy việc trả tự do cho hàng nghìn tay súng bị giam giữ trong các nhà tù. Phát ngôn viên của nhóm đàm phán chính phủ Afghanistan tại Doha Nader Nadery cho biết đây là một “yêu cầu lớn”.

Ông nói với các phóng viên ở Kabul: “Taliban dưa ra kế hoạch ngừng bắn trong 3 tháng, nhưng đổi lại đã yêu cầu thả 7.000 tù nhân và loại bỏ các lãnh đạo của tổ chức này ra khỏi danh sách đen của Liên Hợp Quốc.

Một phát ngôn viên của Taliban tuyên bố, ông không biết về đề nghị này và nhấn mạnh rằng các bên sẽ chỉ thảo luận về khả năng ngừng bắn trong kỳ nghỉ lễ Eid al-Adha sắp tới.

Vụ phóng thích tù nhân cuối cùng diễn ra năm 2020, một động thái nhằm khởi động các cuộc đàm phán hòa bình ở Qatar. Chính phủ Afghanistan phóng thích gần 5.000 tù nhân Taliban. Hành động này như một phần của thỏa thuận giữa Taliban-Mỹ với lời hứa từ Washington rút các lực lượng Liên quân Mỹ.

Tình hình chiến sự ở Afghanistan, màu xanh là khu vực do Taliban kiểm soát, chấm đỏ là các thành phố bị Taliban bao vây.

Đến nay, các cuộc đàm phán đang diễn ra vẫn không mang lại bất kỳ thỏa thuận quan trọng nào. Các bên gặp nhau trong nhiều tháng tại Doha, nhưng khi diễn ra cuộc đàm phán, Taliban tiến hành chiến dịch tấn công trên hầu hết các vùng chiến lược ở Afghanistan. Chiếm giữ các cửa khẩu biên giới với Iran, Uzbekistan và Tajikistan và biên giới phía nam với Pakistan.

Ngày 14/7, Taliban đánh chiếm cửa khẩu Spin Boldak. Các lực lượng quân đội và an ninh Afghanistan phát động một chiến dịch tái chiếm lại cửa khẩu quan trọng này, bắt đầu vào ngày 16/7 nhưng không có kết quả. Theo nhiều video và thông tin địa phương, Taliban vẫn đang kiểm soát cửa khẩu này và kiểm soát các hoạt động xuất nhập khẩu.

Từ Afghanistan, một đường cao tốc xuyên qua cửa khẩu biên giới này đến thành phố Karachi của Pakistan và cảng trên Biển Ả rập. Trên tuyến đường này, các hoạt động buôn bán heroin trị giá hàng tỷ USD từ Afghanistan công khai diễn ra và hàng được vận chuyển đi từ cảng Ả rập.

Ngày 17/7, hãng tin Tolo cho biết,  trong cuộc giao chiến ở quận Spin Boldak, một phóng viên ảnh của Reuters thiệt mạng. Nhà báo Danish Siddiqui của Ấn Độ, đang đưa tin về tình hình ở Kandahar cho biết.

Theo trung tâm báo chí Bộ Nội vụ Afghanistan đưa tin ngày 17/7, lực lượng an ninh Afghanistan đã tái chiếm lại quận Shekh Ali thuộc tỉnh Parwan, cách thủ đô Kabul 70 km về phía bắc.

Mặc dù có một số thành công nhỏ ở một số khu vực, như huyện Chakhansur ở tỉnh Nimruz hay Kohmard ở tỉnh Bamyan, chính quyền Kabul mất hoàn toàn quyền kiểm soát với các thành phố quan trọng và các vùng chiến lược.

Ngày 17/7, Taliban tấn công thành phố Sare Pol, trung tâm tỉnh Sare Pol. Quân đội Afghanistan và lực lượng dân quân giao chiến khốc liệt với Taliban.

Taliban kiểm soát hoàn toàn cửa khẩu biên giới Torghondi giữa Afghanistan và Turkmenistan. Bắt giữ nhiều tù binh, thu vũ khí.

Lực lượng Taliban cũng tấn công thành phố Sheberghan, trung tâm tỉnh Jowzjan. Các tay súng thánh chiến tiến vào vùng ngoại ô thành phố và giao tranh ác liệt với an ninh và quân đội Afghanistan.

Trên chiến trường, thực tế lực lượng vũ trang của chính phủ Kabul bất lực trong việc ngăn chặn các tay súng Taliban. Cuộc đàm phán này chí mang ý nghĩa biến Taliban thành một lực lượng chính trị của Afghanistan chứ không mang đến bất cứ thỏa thuận ngừng bắn nào. Taliban sẽ không ngừng bắn và chính quyền Kabul, từ góc độ đấu tranh chính trị, đã thất bại.