Nhận biết sớm bệnh thận IgA

Sinh thiết để chẩn đoán mức độ bệnh

Bệnh thận IgA là bệnh kinh điển được đặc trưng bởi đái máu từng đợt liên quan đến sự lắng đọng IgA ở gian mạch cầu thận. Đây là một trong những bệnh viêm cầu thận phổ biến nhất trên thế giới.  

Tại Khoa Thận Bệnh viện Bạch Mai sinh thiết 504 ca bệnh cầu thận trong thời gian 2 năm, cho thấy bệnh thận IgA chiếm 186 (37%,) cao nhất trong số các loại bệnh cầu thận được sinh thiết.  

Bệnh thận IgA là một bệnh viêm cầu thận qua trung gian phức hợp miễn dịch được định nghĩa bằng sự lắng đọng IgA ở gian mạch lan tỏa thường liên quan với tăng sinh tế bào gian mạch. Mặc dù có thể nhận thấy có tăng nồng độ IgA huyết thanh ở 20 – 50% số bệnh nhân, lắng đọng IgA trên mảnh sinh thiết da ở 15 – 55% số bệnh nhân hoặc tăng mức độ bài tiết IgA và phức hợp IgA - fibronectin. Tuy nhiên, tăng nồng độ IgA huyết thanh không phải là tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh IgA.

Sinh thiết thận là cần thiết để chẩn đoán xác định và mức độ bệnh IgA. Tuy nhiên, cần phải loại trừ bệnh thận Lupus trước khi chẩn đoán bệnh thận IgA nhất là những bệnh nhân nữ trẻ tuổi.

Biểu hiện chính là tiểu ra máu

Có 2 triệu chứng biểu hiện phổ biến nhất của bệnh thận IgA là đái máu đại thể tái phát từng đợt hoặc xuất hiện ngay sau một nhiễm trùng đường hô hấp trên ở trẻ em ( hay gặp ở trẻ em) hoặc đái máu vi thể không triệu chứng thường gặp hầu hết ở người lớn. Giữa các đợt này, xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu có thể không có bất thường. Đái máu dai dẳng, có thể có protein niệu ở các mức độ khác nhau. Có thể xuất hiện hội chứng thận hư, tuy nhiên không phổ biến. Protein niệu có thể xuất hiện muộn trong diễn biến của bệnh.

Bệnh thận IgA là một bệnh lành tính ở đa số bệnh nhân với tỷ lệ tiến triển thành suy thận chỉ 20 – 30% sau 20 -25 năm, và trong thực tế 5- 30% bệnh nhân thuyên giảm bệnh hoàn toàn. Hiếm khi bệnh nhân bị suy thận cấp và tiến triển nhanh chóng trên lâm sàng. Những yếu tố nguy cơ làm suy giảm chức năng thận bao gồm: Tăng huyết áp, hoặc protein niệu nhiều, nam giới, khi nhiều tuổi mới phát bệnh, và đặc biệt tổn thương trầm trọng trên sinh thiết thận… 

Về điều trị: Không có một biện pháp điều trị tối ưu nhất quán cho bệnh nhân mắc bệnh thận IgA. Bệnh nhân mắc bệnh thận IgA đều cho thấy việc sử dụng các thuốc ức chế men chuyển hoặc thụ thể Angiotensin có thể hạn chế protein niệu và hạn chế sự suy giảm chức năng thận. Trong những nghiên cứu nhỏ cho thấy cắt bỏ amidal, liệu pháp corticoid, dầu cá đều có ích cho những bệnh nhân mắc bệnh thận IgA. Khi bệnh nhân có viêm cầu thận tiến triển nhanh thường sử dụng corticoid, thuốc độc tế bào và lọc tách huyết tương (chỉ định cụ thể tùy theo từng trường hợp).

PGS.TS Đỗ Gia Tuyển (Trưởng khoa Thận Tiết niệu Bệnh viện Bạch Mai)