Ợ hơi là hiện tượng tiêu hóa bình thường của cơ thể. Bình thường không khí có thể đi vào cơ thể trong quá trình nhai nhuốt thức ăn. Cơ thể sẽ đẩy không khí thoát ra ngoài bằng đường miệng, quá trình này được gọi là ợ hơi. Tùy theo thể trạng, đặc điểm của mỗi người mà ợ hơi có thể không có mùi hoặc có mùi chua. Quá trình ợ hơi cũng có thể khiến cho lồng ngực cảm thấy khó chịu.
Nguyên nhân bị ợ hơi phần lớn là do ăn uống không hợp lý, lúc đói lúc no, ăn thức ăn sống lạnh, làm tổn thương tỳ vị mà dẫn đến. Ngoài ra là do: Ăn nhiều thức ăn chứa tinh bột, đường, chất xơ; Ăn nhiều thức ăn chiên rán, dầu mỡ, nhiều chất béo; Nhai kẹo cao su; Ăn uống quá nhanh, không nhai nuốt kỹ; Hút thuốc lá; Uống bia, đồ uống có ga; Căng thẳng, stress...
Ợ hơi cũng là triệu chứng của một vài bệnh lý về đường tiêu hóa. Có thể là trào ngược dạ dày thực quản ở đường tiêu hóa trên hoặc chứng đầy hơi khó tiêu chức năng. Ợ hơi có thể là tổn thương thực thể hoặc cũng có thể là biểu hiện của bệnh lý chức năng. Nếu ợ hơi nhiều sau khi ăn, ợ hơi kèm theo cảm giác khó chịu và nhiều triệu chứng bất thường khác thì nên đi khám để kiểm tra tình trạng sức khỏe. Để chẩn đoán ợ hơi là bệnh lý cần tiến hành nội soi dạ dày.
Theo Đông y, người bị ợ hơi do thức ăn trong dạ dày khó tiêu, thường có cảm giác muốn nôn ra cho thật nhanh. Bồi bổ cần ôn trung kiện vị, nên dùng: Đẳng sâm 15g, bạch truật, thần khúc, cốc nha, mạch nha mỗi loại 10g, sa nhân, mộc hương mỗi loại 6g, gừng 2 lát. Tất cả sắc uống, mỗi ngày một thang.
Ngoài ra, nên lựa chọn những loại thức ăn bồi bổ gồm:
Thực bổ: Ngô, đại táo, dạ dày lợn, dạ dày bò, sơn tra, hạt bưởi...
Dược bổ: Nhân sâm, thái tử sâm, đẳng sâm, bạch truật, phục linh, hoàng tinh, hoàng kỳ... Thuốc bổ Đông y chế sẵn có sâm linh, bạch truật tán, hương sa, lục quân tử hoàn, bánh kiện tỳ.
Cháo bổ: cháo đậu ván trắng, cháo trần bì, cháo sa nhân, cháo kê nội kim...
Món ăn thuốc: Cá chép kho đẳng sâm, hoàng kỳ; Dạ dày lợn sa nhân; Canh hạt sen đậu trắng...
Để giảm ợ hơi hiệu quả cần: Hạn chế các loại đồ uống có ga, bia, rượu; Hạn chế các loại thức ăn quá nhiều dầu mỡ, chất béo; Hạn chế nhai kẹo cao su, nếu muốn chỉ nên ăn sau khi dùng bữa để tăng tiết nước bọt và không nhai quá lâu; Không hút thuốc lá; Không nằm ngay sau khi ăn; Không mặc quần áo quá chật gây bó và tăng áp lực cho vùng bụng; Kiểm soát cân nặng; Ăn chậm, nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt; Không ăn quá no...
Nên ăn nhiều các loại thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa như: sữa chua, nước chanh, bạc hà, đu đủ, tỏi, gừng, các loại đậu...; Luyện tập thể dục, tăng cường sức khỏe; Tránh căng thẳng, mệt mỏi, lo âu; Bổ sung men tiêu hóa nếu cần...
Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Việt Nam)
