Nhận biết tắc tuyến nước bọt mang tai

Ngô Đặng Nhân (Hà Nội)

Tình trạng bán tắc ống tuyến nước bọt mang tai của bác có thể do sỏi gây ra, có thể do hậu quả của một viêm tuyến nước bọt trước đây. Sỏi tuyến nước bọt là bệnh thường gặp trong các bệnh tuyến nước bọt. Hay gặp sỏi tuyến nước bọt dưới hàm hơn là sỏi tuyến mang tai.

Có một số quan điểm hình thành sỏi như sau: Sự thay đổi thành phần và hoạt tính lý hoá của nước bọt dẫn đến sự lắng đọng các muối vô cơ hình thành sỏi; Chức năng nhu động của ống tuyến giảm ở những vị trí gấp khúc tạo sự ứ đọng nước bọt và muối vô cơ, dần dần hình thành sỏi; Hình thành sỏi tuyến nước bọt liên quan đến quá trình viêm nhiễm trước đó của tuyến; Những hạt dị vật trôi ngược vào ống tuyến tạo thành hạt nhân cho quá trình hình thành sỏi tuyến.

Độ lớn của viên sỏi rất khác nhau từ đầu tăm đến quả trứng gà. Hình thái viên sỏi cũng khác nhau tuỳ theo vị trí khu trú. Biểu hiện lâm sàng của sỏi tuyến nước bọt tuỳ thuộc chủ yếu vào vị trí của viên sỏi trong tuyến. Lúc đầu, sỏi tuyến có thể thầm lặng trong thời gian khá lâu. Dần dần, nó biểu lộ bằng những triệu chứng tắc nước bọt và nhiễm khuẩn.

Hiện tượng của bác có thể gọi là thoát vị nước bọt do sỏi làm tắc, vì sỏi nhỏ nên không đau. Khi nước bọt thoát ra sẽ hết sưng tuyến. Khi đau có thể do sỏi di chuyển dọc trong tuyến hoặc do ống tuyến co thắt đẩy viên sỏi đi. Những cơn đau có thể kế tiếp nhau và có khi tự tống ra được qua lỗ ống một vài viên sỏi nhỏ.

Có thể sỏi tuyến của bác nhỏ, không gây phiền phức như bác nói. Động tác xoa vuốt thường xuyên tuyến mang tai cũng hỗ trợ đẩy sỏi ra khỏi ống. Nếu hiện tượng đau khi ăn do tắc tuyến nước bọt, gây ứ nước bọt làm sưng phồng mang tai vẫn xảy ra thường xuyên, bác nên đi khám tại chuyên khoa răng hàm mặt.