Tham khảo hướng dẫn từ các quốc gia khác, việc người bệnh đái tháo đường lái xe thương mại hay chở khách có nhiều tranh cãi. Đa số đồng ý họ có thể lái xe cá nhân để đi làm hay đi chơi nhưng cần được đánh giá các yếu tố sau: Có hay bị hạ đường huyết (nặng) không? Có bị biến chứng thần kinh ở chân không? Có bị biến chứng mắt ảnh hưởng đến thị lực không?
Tháng 11/2024, Hội đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) đã đưa ra hướng dẫn cho người bệnh đái tháo đường có được lái xe không như sau:
 |
Người bệnh đái tháo đường có được lái ô tô không? - Ảnh BSCC |
Với các chuyên gia y tế:
- Thảo luận về lái xe an toàn như một phần của chương trình giáo dục tự chăm sóc bệnh đái tháo đường.
- Giáo dục người bệnh đái tháo đường về những biến chứng liên quan đến hạ đường huyết, mất cảm giác ở bàn chân, suy giảm thị lực hoặc suy giảm nhận thức có thể ảnh hưởng đến việc lái xe.
- Thường xuyên thảo luận về các rủi ro liên quan đến lái xe với người bệnh đái tháo đường, không chỉ ở thời điểm mới chẩn đoán hoặc khi có sự cố.
- Đánh giá các nguy cơ khi người bệnh đái tháo đường lái xe khi có yêu cầu.
- Khuyến nghị các biện pháp lái xe an toàn.
Cơ quan cấp phép
- Hiểu rằng bản thân bệnh đái tháo đường không liên quan trực tiếp đến các sự cố khi lái xe.
- Sử dụng bảng câu hỏi ngắn gọn để phát hiện các tài xế mắc đái tháo đường có nguy cơ cao khi lái xe (chỉ một số người chứ không phải tất cả các tài xế mắc đái tháo đường), dựa trên các yếu tố cá nhân hóa.
- Dựa vào kết luận của bác sĩ điều trị để đưa ra các khuyến nghị phù hợp với từng trường hợp.
- Chỉ đình chỉ hoặc thu hồi bằng lái xe của người bệnh đái tháo đường nếu đó là cách duy nhất để tránh được các rủi ro một cách rõ ràng.
- Tránh đình chỉ bằng lái xe khi bệnh nhân bị hạ đường huyết nặng nếu bác sĩ điều trị và người bệnh giải thích, khắc phục được để không bị tái diễn.
- Duy trì các hội đồng đánh giá y tế, có thành viên là chuyên gia về bệnh đái tháo đường để hỗ trợ xây dựng chính sách của cơ quan.
Với các Tài xế
- Trong xe luôn có máy đo đường huyết, kẹo bánh và đồ ăn nhẹ chứa carbohydrate, chất béo và protein.
- Đo đường huyết trước khi lái xe và định kỳ trong các chuyến đi dài.
- Nếu đường huyết trước khi lái xe < 5,0 mmol/L (90 mg/dL): Phải ăn thêm để làm tăng đường huyết lên
- Dừng xe ngay khi có triệu chứng hạ đường huyết, để đo và điều chỉnh đường huyết khi cần.
- Phải biết tự xử lý hạ đường huyết bằng glucose tác dụng nhanh, ngay cả khi hạ đường huyết nhẹ.
- Phải đợi đến khi đường huyết và khả năng nhận thức đã hồi phục mới được lái xe tiếp.
- Nên hỏi chuyên gia y tế về đái tháo đường để xem xét liệu có thể áp dụng các công nghệ tiên tiến (CGM, hệ thống bơm insulin tự động, ....) được không.
- Nếu bị biến chứng thần kinh gây rối loạn cảm giác ở chân thì ô tô phải có bộ phận điều khiển bằng tay thay thế.
TS.BS Nguyễn Quang Bảy (Trưởng khoa Nội tiết – Đái Tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai)
