Phổi khỏe do tiêu thụ nhiều chất xơ
Bệnh đường hô hấp là những căn bệnh phổ biến có ảnh hưởng lớn đối với sức khỏe của người dân tại Mỹ cũng như nhiều quốc gia trên thế giới. Trong đó, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là nguyên nhân gây tử vong cao thứ ba trên toàn cầu. Tuy nhiên, những biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp hiện nay còn rất ít. Khuyến cáo duy nhất để giảm nguy cơ mắc COPD chỉ là từ bỏ thuốc lá.
Ăn nhiều các thực phẩm giàu chất xơ, bao gồm rau xanh, trái cây và các loại hạt đã được chứng minh vô cùng có lợi cho sức khỏe. Chất xơ giúp kiểm soát cân nặng hợp lý bằng cách khiến chúng ta cảm giác no lâu hơn. Ngoài ra, chất xơ còn giúp tăng cường tiêu hóa, làm giảm nồng độ cholesterol máu và giảm nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, tim mạch.
Nhóm nghiên cứu tại Đại học Y Nebraska (Mỹ) muốn tìm hiểu xem ngoài các vai trò nêu trên, liệu việc tiêu thụ nhiều chất xơ cũng có tác động tích cực đối với các bệnh hô hấp hay không. Bản điều tra được tiến hành bởi Trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và bao gồm các số liệu của 1.921 người độ tuổi từ 40-70 tuổi. Các nhà khoa học đã loại bỏ các yếu tố khác bao gồm cả tình trạng kinh tế - xã hội, hút thuốc, cân nặng, các yếu tố nhân trắc học và sức khỏe trước khi tiến hành phân tích để đảm bảo tránh các sai số có thể có.
Để thực hiện nghiên cứu này, họ đã chia thành những nhóm tiêu thụ lượng chất xơ khác nhau: nhóm cao nhất gồm những người tiêu thụ ít nhất 17,5g chất xơ mỗi ngày và nhóm dưới cùng gồm những người ăn ít hơn 10,75g chất xơ mỗi ngày. Kết quả cho thấy, phổi của nhóm tiêu thụ nhiều chất xơ nhất khỏe mạnh hơn hẳn so với những người ăn ít chất xơ nhất. Trong nhóm những người ăn nhiều chất xơ nhất, khoảng 68,3% có chức năng phổi bình thường so với 50,1% những người thuộc nhóm dưới cùng; chỉ 14,8% những người tiêu thụ lượng chất xơ cao gặp phải những vấn đề về hô hấp so với 29,8% những người thuộc nhóm tiêu thụ ít hơn.
Giảm viêm cho các bệnh đường hô hấp
Các nhà khoa học hy vọng, nếu các nghiên cứu trong tương lai cũng cho những kết quả tương tự, mọi người sẽ có thể điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và bổ sung tăng cường chất xơ như là một trong những biện pháp an toàn và rẻ tiền nhất để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh phổi, đặc biệt là hội chứng COPD.
Cơ chế phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh phổi, một phần có thể là do các đặc tính chống viêm của chất xơ. Viêm là hiện tượng rất hay gặp ở các bệnh đường hô hấp và tác động của viêm các ống dẫn khí sẽ gây nên những triệu chứng đặc biệt nguy hiểm của viêm phổi tắc nghẽn mạn tính COPD. Làm giảm quá trình viêm tại phổi có thể là đủ để tăng cường chức năng của phổi. Protein C phản ứng là một chỉ số quan trọng để phát hiện hiện tượng viêm nhiễm trong cơ thể và chỉ số này dường như giảm đáng kể ở những người ăn chế độ giàu chất xơ.
Một cơ chế khác cũng liên quan đến tác dụng của chất xơ đó là khả năng thay đổi cấu trúc của hệ vi khuẩn chí đường ruột. Những sự thay đổi này có thể bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng và sản sinh ra những chất có tác dụng bảo vệ cho toàn bộ cơ thể, bao gồm cả phổi, trong đó phải kể đến bạch cầu trung tính.
PGS.TS Trương Hồng Sơn (Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam)
