Tác dụng không ngờ từ trà xanh
Trà xanh có nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu uống đều đặn hàng ngày. Trong trà xanh có chất dinh dưỡng từ thảo mộc (thực vật) Epigallocatechin gallate (EGCG) rất mạnh. Hoạt chất EGCG tăng hiệu suất đốt cháy chất béo trong cơ thể, làm tiêu mỡ bụng; cải thiện việc sử dụng insulin trong cơ thể để ngăn ngừa sự lên xuống đột ngột của đường huyết; ngăn ngừa sự tăng trưởng của tế bào ung thư phổi, ức chế ung thư đại tràng. EGCG được chứng minh là mạnh gấp 200 lần vitamin E trong việc hủy diệt các gốc tự do làm tổn thương da, gây viêm khớp, đái tháo đường và ung thư.
-Lá chè xanh còn chứa một hợp chất catechin, có thể ngăn ngừa sự nhiễm khuẩn răng miệng và đường ruột, đặc biệt là bệnh cúm.
-Trà xanh có tác dụng đặc trưng là chống bức xạ và giảm cholesterol. Ngoài ra theo nghiên cứu mới của những nhà khoa học Nhật Bản, mỗi ngày uống từ 2 đến 3 ly trà xanh còn có thể giúp ngăn ngừa chứng bệnh lú lẫn ở người già. Chất catechin có trong trà xanh có tác dụng chống oxy hóa và loại bỏ một số gốc tự do có hại cho cơ thể.
- Ngay cả người bình thường nếu mỗi ngày uống 3 ly trà xanh thì trí nhớ, sức tập trung, khả năng nói lưu loát cũng tốt hơn. Trà xanh chứa ít cafein hơn cà phê và trà đen.
Nên uống trà xanh như thế nào?
Mỗi người bình thường hàng ngày chỉ nên uống từ 2-3 tách trà. Nếu uống quá nhiểu ( trên 10 tách trà xanh/ngày) sẽ dẫn tới những bất lợi cho sức khỏe như mất ngủ, nhịp tim nhanh, mệt mỏi.
Uống trà xanh vào buổi sáng sẽ giúp tỉnh táo, làm việc hiệu quả, nâng cao sức đề kháng của cơ thể, tăng cường sinh lực và phòng chống bệnh tật. Sau khi ăn nhiều dầu mỡ nên uống trà sẽ giúp tiêu hóa tốt hơn. Nên uống trà nóng và không quá nhiều, nếu không sẽ làm loãng dịch dạ dày, ảnh hưởng đến tiêu hóa. Sau khi ăn mặn nên uống trà, để giúp lợi tiểu, bài tiết lượng muối dư thừa.
Sau khi ra mồ hôi nhiều nên uống trà giúp nhanh chóng bổ sung lượng nước cho cơ thể, từng bước loại trừ cảm giác mệt mỏi.
Người làm việc trong hoàn cảnh bức xạ như công nhân khai thác quặng, bác sĩ, y tá làm việc trong phòng chụp X-quang, người làm việc thường xuyên trước máy tính , máy photocopy hay ngồi xem tivi trong một thời gian dài nên uống trà vì trà xanh có tác dụng chống bức xạ nhất định.
Những người làm việc về khuya và lao động trí óc nên uống trà vì cafein trong trà giúp đầu óc tỉnh táo, tăng cường trí nhớ. Người bị đái tháo đường nên thường xuyên uống trà để hạ đường huyết một cách hiệu quả, có tác dụng giải khát và tăng cường thể lực.
Những người không nên uống trà xanh
Uống trà xanh tốt cho sức khỏe, tuy nhiên không phải ai cũng uống được trà xanh và một số trường hợp không nên uống trà đặc.
Người táo bón: Các chất phenol, tanin trong lá chè có tác dụng gây co niêm mạc dạ dày và ruột, ảnh hưởng đến hấp thu và tiêu hóa thức ăn, làm táo bón nặng thêm.
Người suy nhược thần kinh và mất ngủ: Chất cafein trong lá trà gây hưng phấn thần kinh trung ương. Chỉ nên uống trà nhạt hay trà ướp hoa vào buổi sáng và trưa.
Người thiếu máu: Chất tanin trong lá trà sẽ kết hợp với sắt trong thực phẩm tạo thành chất lắng cặn không thể hấp thu sắt dẫn đến bị thiếu máu.
Người thiếu canxi và bị loãng xương, vì cafein trong trà sẽ thúc đẩy bài tiết canxi, mặt khác cafein lại ức chế hấp thu canxi ở ruột.
Người bị loét dạ dày: Trà kích thích bài tiết axit. Chất tanin của trà làm giảm hoạt tính của men, khiến cho tế bào thành dạ dày tiết ra nhiều axit hơn làm bệnh nặng lên.
Người bị bệnh gút: Chất tanin trong trà làm bệnh nặng hơn. Đặc biệt không nên uống trà hãm lâu.
Người bị bệnh tim và tăng huyết áp: Uống trà nhiều tim sẽ đập nhanh, nhịp tim tăng, huyết áp tăng.
Người bị bệnh xơ cứng động mạch: Do trà có nhiều cafein, chất kiềm, làm tăng hưng phấn nên mạch máu dẫn đến não bị co rút, không cung cấp đủ máu cho não, lưu lượng máu chậm lại dễ phát sinh tắc động mạch não.
Người sốt cao: Cafein của trà làm tăng nhiệt độ cơ thể người và giảm hiệu quả thuốc.
Người bệnh gan: Chất cafein trong trà được bài tiết ra ngoài chủ yếu qua gan,. Nếu gan yếu mà uống trà nhiều gan sẽ phải làm việc quá tải, càng làm tổn thương gan.
Người bệnh sỏi đường tiết niệu: Axit oxalic trong trà kết hợp với canxi trong nước tiểu tạo nên sỏi.
Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt, mang thai, sắp sinh, cho con bú, tiền mãn kinh không nên uống trà nhiều: Trà chứa nhiều tanin và axit oxalic làm hạn chế niêm mạc dạ dày hấp thu sắt. Khi sắp sinh nở mà uống nhiều trà sẽ gây mất ngủ, mệt mỏi, mất sức. Chất tanin của trà hòa vào tuần hoàn máu sẽ gây ức chế hormone kích thích bài tiết sữa, làm thiếu sữa.
Chất tanin, cafein còn có thể qua sữa mẹ truyền sang con, gây kích thích làm trẻ quấy khóc không rõ nguyên nhân.
Không nên uống trà với rượu: Sự kết hợp này có thể gây hại cho thận và hệ bài tiết.
Tránh uống trà cùng với thuốc: Trà có thể tương tác với các thành phần trong các loại thuốc, làm giảm hiệu quả của thuốc. Chỉ nên uống trà sau khi dùng thuốc được hai giờ.
Không nên uống trà lúc đói bởi nó gây ảnh hưởng không tốt đến dạ dày. Ngoài ra, uống trà khi đói dễ khiến chúng ta bị nhiễm lạnh, điều này có thể ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp, đặc biệt là phổi.
ThS.BS. Nguyễn Văn Tiến
(Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng)
