Dinh dưỡng quyết định hiệu quả điều trị
Ở các bệnh nhân ung thư khả năng ăn uống và cung cấp các nguồn dinh dưỡng bị ảnh hưởng nặng nề bởi các sang chấn tâm lý, tổn thương do khối u và các liệu pháp điều trị phẫu thuật, hóa chất hay xạ trị. Trong khi đó dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư lại là một vấn đề vô cùng quan trọng có ý nghĩa quyết định lớn trong hiệu quả điều trị bệnh.
Chăm sóc dinh dưỡng đầy đủ và phù hợp giúp nâng cao thể trạng, bệnh nhân có thể trải qua quá trình điều trị bệnh nhẹ nhàng hơn, nâng cao sức đề kháng tránh các bội nhiễm như vi khuẩn, vi rút....
Hầu hết các chuyên gia đồng ý rằng hiện nay cách tốt nhất để có được chất dinh dưỡng là từ thực phẩm chứ không phải từ các thực phẩm chức năng. Do đó hãy tập trung vào việc ăn uống lành mạnh thay vì cố gắng sử dụng các chất bổ sung các chất dinh dưỡng thiếu hụt.
Tốt nhất nên sử dụng các thực phẩm tươi sống để chế biến đồ ăn. Chế độ ăn uống cân bằng bao gồm tất cả các nhóm thực phẩm thường sẽ có tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là các thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
 |
Đa dạng thực phẩm giúp điều trị ung thư thuận lợi |
Đa dạng thực phẩm giúp điều trị ung thư thuận lợi
Khi chuẩn bị bữa ăn, nên bố trí hầu hết mỗi đĩa (ít nhất là 2/3) bằng các thực phẩm thực vật như trái cây, rau, đậu và ngũ cốc. Phần còn lại của đĩa (1/3) có thể bao gồm các loại thực phẩm động vật như thịt gà, cá, trứng, phô mai và sữa chua.
Cũng theo viện nghiên cứu ung thư Hoa Kỳ thì một số các thực phẩm bên cạnh việc cung cấp dinh dưỡng còn đem lại hiệu quả phối hợp trong điều trị ung thư, dù rằng các thực phẩm này không thể thay thế phương pháp điều trị ung thư song chúng hoàn toàn có thể giúp cho bệnh nhân trải qua quá trình điều trị ung thư thuận lợi hơn, bao gồm:
- Trái cây: Táo, quả việt quất, quả anh đào, nho
- Rau họ cải: Súp lơ, bắp cải, cải xoăn, rau chân vịt, củ cải
- Trà xanh
- Tỏi
- Bí đao, bí đỏ, cà chua..
- Đậu Hà Lan, các loại đậu hạt, đậu nành, đậu phụ
- Ngũ cốc nguyên hạt: lúa mạch, yến mạch, hạt kê, gạo lứt...
 |
Dùng thực phẩm chức năng có thể tương tác thuốc - Ảnh minh họa |
Thực phẩm chức năng có thể tương tác thuốc
Các loại thực phẩm chức năng không được khuyến cáo trong quá trình điều trị do chúng có thể tương tác với các thuốc điều trị ung thư hiện nay hoặc làm ảnh hưởng đến chức năng gan thận, công thức máu dẫn đến trì hoãn việc điều trị hóa trị hoặc xạ trị. Bên cạnh đó một số loại vitamin khi sử dụng liều cao kéo dài mà không có sự kiểm soát của bác sĩ chuyên khoa có thể gây ra nhiều tác hại nặng nề.
Ví dụ, vitamin C liều cao có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận. Vitamin B6, ngay cả với liều lượng vừa phải, có thể dẫn đến tổn thương thần kinh. Độc tính vitamin A có thể dẫn đến những thay đổi trong sự phát triển của xương, gan to, thiếu máu và rụng tóc. Nếu bệnh nhân có những khó khăn trong cung cấp dinh dưỡng qua ăn uống thì các loại thực phẩm bổ sung cần phải được chỉ định bởi bác sĩ điều trị ung thư chuyên khoa...
Do trong toàn bộ quá trình chăm sóc và điều trị bệnh nhân ung thư sẽ có nhiều thay đổi theo từng giai đoạn bệnh nên việc chăm sóc dinh dưỡng cũng phải rất linh hoạt và phải đánh giá để thay đổi thường xuyên cho phù hợp.
Hiện nay Viện Ung thư, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 phối hợp với chuyên khoa dinh dưỡng đã tiến hành khảo sát thực trạng dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư để lên các thực đơn phù hợp với khẩu vị bệnh nhân mà vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, an toàn thực phẩm và hỗ trợ tối ưu cho điều trị.
Ở các bệnh nhân có nôn nhiều, nuốt khó, nuốt nghẹn hay bán tắc ruột thì một số các biện pháp chăm sóc dinh dưỡng đặc biệt như truyền dinh dưỡng tĩnh mạch, đặt sonde hỗng tràng, sonde dạ dày nuôi dưỡng bằng nhỏ giọt sữa chuyên dụng đã đưa lại hiệu quả cao giúp mang lại hi vọng cho những bệnh nhân dường như tuyệt vọng do không thể điều trị bệnh ung thư do không đảm bảo được vấn đề dinh dưỡng.
Như vậy, chăm sóc dinh dưỡng đúng cách là một vấn đề vô cùng quan trọng, mang lại hiệu quả cao trong điều trị và là một xu hướng mới cần được áp dụng rộng rãi hiện nay.
BS Nguyễn Quỳnh Tú (Khoa Ung thư Tổng hợp, Viện Ung thư - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)
