Đây là lần thứ 2 Bộ Y tế đưa ra dự thảo Báo cáo đánh giá tác động chính sách kèm theo Tờ trình và dự thảo Luật BHYT sửa đổi. Lần đầu vào tháng 2 năm nay. Việc lấy ý kiến lần này sẽ kết thúc vào ngày 12/10.
Đề xuất hưởng BHYT 100% và không phải chuyển tuyến
Một nội dung đáng chú ý trong Báo cáo tác động chính sách dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT lần 2 (sau đây tạm gọi là dự Luật BHYT sửa đổi) mà Bộ Y tế dự thảo đang lấy góp ý là đề xuất bổ sung quy định Quỹ BHYT trả 100% chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi được hưởng và mức hưởng với một số đối tượng.
Cụ thể, những trường hợp này gồm:
- Người được chẩn đoán xác định đối với một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật, thủ thuật phức tạp hoặc sử dụng kỹ thuật cao được đến thẳng cơ sở có chuyên khoa, năng lực chuyên môn kỹ thuật cao hơn, hoặc một số trường hợp cấp dưới không đủ năng lực chuyên môn theo quy định của Bộ Y tế.
- Một số trường hợp bệnh đặc thù không phải theo trình tự, thủ tục khám chữa bệnh BHYT, chuyển người bệnh giữa các cơ sở.
Bộ Y tế đề xuất quy định tỉ lệ hưởng bảo hiểm y tế 100% trong phạm vi mức hưởng đối với người bệnh được chẩn đoán xác định mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, trong đó có bệnh ung thư, đột quỵ, bại liệt…
Theo đánh giá của Bộ Y tế, quy định này giúp tiết kiệm chi cho quỹ bảo hiểm y tế do người bệnh không phải khám nhiều lần ở cấp dưới và khám lại ở cấp trên. Từ đó góp phần giảm số lượt khám bệnh và tăng tính hiệu quả của mỗi đợt điều trị.
Người dân tiết kiệm chi phí đi lại và chi phí đồng chi trả trong trường hợp phải tự đi khám, chữa bệnh vượt cấp.
Theo quy định hiện nay, danh mục bệnh hiểm nghèo bao gồm 42 loại bệnh như ung thư, phẫu thuật động mạch vành, đột quỵ, mất thính lực, bệnh Parkinson, bại liệt,....
 |
Thăm khám cho bệnh nhân tại Bệnh viện K - Ảnh BVCC |
Chia sẻ vấn đề này, Đại diện Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) lý giải đề xuất tỉ lệ hưởng 100% bảo hiểm y tế với một số trường hợp cụ thể nghĩa là người bệnh sẽ được chi trả tối đa chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong phạm vi được hưởng. Điều này không đồng nghĩa với việc bảo hiểm y tế chi trả 100% chi phí khám, điều trị bệnh.
Theo đó, chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong phạm vi được hưởng và mức hưởng theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế hiện hành theo tỉ lệ thanh toán 80%, 95% và 100% đối với từng trường hợp cụ thể.
Bộ Y tế trả lời việc không được hưởng BHYT khi khám ở phòng khám đa khoa ngoại tỉnh.
Về đề xuất, một số trường hợp đặc thù không phải theo trình tự, thủ tục khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế, đại diện Vụ Bảo hiểm y tế giải thích ví dụ những bệnh nhân mắc bệnh về máu, tim mạch,…
Những bệnh chỉ có cơ sở y tế chuyên môn tuyến cuối mới điều trị được, người bệnh không cần xin giấy chuyển tuyến theo trình tự. Bệnh nhân đến cơ sở chuyên môn và được hưởng 100% chi phí khám, chữa bệnh trong phạm vi được hưởng và mức hưởng theo quy định.
Tương tự, với những bệnh nhân mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo,… cũng sẽ được chi hưởng 100% chi phí khám, chữa bệnh trong phạm vi được hưởng và mức hưởng theo quy định mà không cần chuyển tuyến theo trình tự khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đề xuất quy định người bệnh mắc các bệnh mạn tính khi chuyển về cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu quản lý, sẽ được cấp phát thuốc chuyên khoa, thuốc sử dụng ở cấp chuyên môn cao hơn.
Đồng thời được quỹ bảo hiểm y tế thanh toán theo tỉ lệ 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo phạm vi được hưởng và mức hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế.
Theo Bộ Y tế, việc được chẩn đoán và điều trị sớm, được khám chữa bệnh tại các cơ sở cấp chuyên sâu đối với một số bệnh cấp dưới chưa đủ phạm vi chuyên môn giúp cải thiện tình trạng sức khỏe, tăng sức lao động sẽ góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo thêm nhiều thu nhập, tăng số năm sống khỏe mạnh của người dân do phát hiện và điều trị sớm giúp ngăn ngừa bệnh tật tiến triển. Điều này góp phần tăng tuổi thọ trung bình của người Việt Nam, nâng cao chất lượng dân số.
Giải pháp cũng góp phần giảm nghèo, thông qua hạn chế chi từ tiền túi của những người dân (hiện ở mức 45%, mục tiêu đến năm 2030 về dưới 30%) do tăng tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế; tiết kiệm chi phí điều trị bệnh nặng, tốn kém, từ đó giảm nguy cơ đói nghèo trong nhóm người có thu nhập trung bình và khá do có bảo đảm về tài chính cho chăm sóc y tế...
 |
Thăm khám cho bệnh nhân ung thư tại Bệnh viện K - Ảnh BVCC |
Ai được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh?
Theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế hiện hành, người tham gia bảo hiểm y tế được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh khi đồng thời đạt đủ các điều kiện sau đây:
- Có thời gian tham gia bảo hiểm y tế 5 năm liên tục trở lên.
- Có số tiền cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh của những lần đi khám chữa bệnh đúng tuyến trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở.
- Đi khám chữa bệnh đúng tuyến.
Như vậy với đề xuất của Bộ Y tế, người bệnh được mở rộng tỉ lệ hưởng bảo hiểm y tế 100% đối với một số trường hợp không cần khám, chữa bệnh đúng tuyến.
Trong dự thảo Luật BHYT sửa đổi và Báo cáo đánh giá tác động chính sách của Bộ Y tế không nêu rõ "một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật, thủ thuật phức tạp hoặc sử dụng kỹ thuật cao" cụ thể gồm những bệnh nào.
Trong 42 bệnh hiểm nghèo theo quy định của Chính phủ có ung thư, đột quỵ, nhồi máu cơ tim lần đầu, viêm đa khớp dạng thấp nặng, ghép cơ quan (ghép tim, ghép gan, ghép thận), phẫu thuật động mạch vành, phẫu thuật thay van tim, bỏng nặng, bệnh cơ tim, bệnh Alzheimer hay sa sút trí tuệ...
Cũng trong dự Luật BHYT sửa đổi, Bộ Y tế đề xuất nguyên tắc giao Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, đánh giá tác động đầy đủ để quy định cụ thể việc mở rộng phạm vi quyền lợi BHYT hoặc thiết kế gói quyền lợi BHYT phù hợp theo nguyên tắc đóng - hưởng đối với các dịch vụ khám chẩn đoán để đánh giá nguy cơ và điều trị ngăn ngừa sự tiến triển của một số bệnh...
Theo đánh giá của Bộ Y tế, quy định này giúp tiết kiệm chi cho Quỹ BHYT do người bệnh không phải khám nhiều lần ở cấp dưới và khám lại ở cấp trên, từ đó góp phần giảm số lượt khám bệnh và tăng tính hiệu quả của mỗi đợt điều trị. Người dân tiết kiệm chi phí đi lại và chi phí đồng chi trả trong trường hợp phải tự đi khám, chữa bệnh vượt cấp.
Như vậy, đề xuất trên sẽ tăng mức độ tiếp cận của người dân với các dịch vụ khám chữa bệnh; giảm các chi phí điều trị, chi phí đi lại, thời gian chờ đợi của người dân; góp phần đạt mục tiêu tăng tỷ lệ tham gia BHYT trên 95% dân số.
Tuy nhiên, mới đây, khi trả lời kiến nghị cử tri về việc sớm có chính sách hỗ trợ, trợ cấp những người mắc bệnh hiểm nghèo như ung thư, chạy thận, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết: "Với điều kiện hiện nay, việc thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh cho đối tượng mắc bệnh hiểm nghèo mà đa phần là các thuốc, kỹ thuật có chi phí lớn sẽ ảnh hưởng lớn đến việc cân đối Quỹ, đồng thời ảnh hưởng đến việc chi trả BHYT cho nhiều người bệnh khác".
Thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho thấy năm 2023, Quỹ BHYT chi trả phí điều trị cho 6 nhóm bệnh ung thư thường gặp (ung thư vú, phổi, gan, đại tràng, dạ dày, tiền liệt tuyến) là gần 6.200 tỷ đồng. Một số liệu khác của Bộ Y tế, chi phí điều trị của ung thư gan lên tới 200-300 triệu mỗi năm.
Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 (dự kiến vào tháng 10/2024) và có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.
So với lần thứ 1, trong lần 2 này, Bộ Y tế còn điều chỉnh một số nội dung trong báo cáo đánh giá tác động chính sách về điều chỉnh phạm vi quyền lợi BHYT.
Cụ thể, ở lần đầu (lấy ý kiến vào tháng 2/2024), Bộ Y tế đưa ra phương án "bổ sung một số dịch vụ, sản phẩm vào phạm vi chi trả của BHYT ngay khi luật có hiệu lực", gồm khám, chẩn đoán đánh giá nguy cơ, tình trạng sức khỏe và điều trị sớm một số bệnh để ngăn ngừa sự xuất hiện, tiến triển của bệnh theo danh mục bệnh do Bộ trưởng Y tế ban hành; khám sức khỏe định kỳ cho một số đối tượng hay bổ sung dịch vụ chẩn đoán, sàng lọc sơ sinh...
Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đưa phương án giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Y tế quy định lộ trình khi đủ điều kiện, các bệnh lý được ưu tiên mở rộng chi trả BHYT bao gồm: ung thư cổ tử cung; ung thư vú, tăng huyết áp; đái tháo đường; viêm gan C, B.
Ở lần 2, nội dung này không còn. Đồng thời, Dự thảo Báo cáo đánh giá tác động chính sách lần 2 bỏ phương án nâng mức đóng BHYT; Quy định hình thức BHYT bổ sung liên kết với BHYT thương mại do công ty bảo hiểm thực hiện theo hình thức tự nguyện.
Bộ Y tế cho biết đối với một số giải pháp mở rộng phạm vi quyền lợi về chân tay giả, máy trợ thính có chi phí thực hiện cao, chưa bảo đảm khả năng cân đối quỹ ở giai đoạn hiện nay. Bộ cũng kiến nghị chưa quy định mở rộng để đảm bảo tính khả thi một số dịch vụ như hỗ trợ sinh sản, khám sức khỏe định kỳ, đa dạng hóa cơ sở cung ứng dịch vụ BHYT như nhà thuốc, trung tâm xét nghiệm, do cần thêm thông tin, dữ liệu đánh giá tác động và truyền thông, cung cấp thông tin.
