Phổi được bắt nguồn từ phế quản gốc chia ra làm hai nhánh phải và trái, từ đó phân thành nhiều nhánh tiểu phế quản lan dần đến nang, phế nang như tổ ong (các nang nhỏ chứa khí).
Phổi mở khiếu ra mũi và thông tỏa ngoại vi qua da. Dung lượng khí trong phổi trung bình 2,5 - 3,5l. Lượng khí lưu thông qua phổi là 300 – 400ml/giây và khoảng 9.000l khí/24 giờ. Mỗi người hút thở từ 16 – 18 nhịp/phút, cho đến 18 – 24 nhịp/phút. Phổi có nhiều chức năng, nhưng chức năng chính là thông khí, hành huyết, kết nối tâm thận để điều hỏa thủy hỏa âm dương kết nối ngũ hành. Ngoài ra, phổi còn giúp lưu thông thủy dịch và thải độc.
Để phổi khỏe cần rèn luyện sức thở để có hơi thở tốt nhất. Khi đạt hơi thở tốt nhất sẽ làm cho khí huyết lưu thông, kinh lạc thông suốt, âm dương quân bình, thủy hỏa tương tế, làm cho nhịp điệu sinh học cơ thể thích nghi cao nhất với trời đất. Thông qua hơi thở sẽ điều hòa được thân. Luyện cho hơi thở liên tục, đều đặn, êm nhẹ và thanh mượt sẽ đưa đến cơ thể buông thư, tinh thần yên tĩnh và trạng thái sinh học cơ thể được lặp lại. Sẽ có tác dụng phòng bệnh, phục hồi chức năng, tăng cường sức khỏe và tuổi thọ.
Các phương pháp luyện tập khí công để tăng cường chức năng, cũng như chữa bệnh đường hô hấp thì có nhiều công pháp. Nhưng các công pháp khí công đều thuộc các bí kíp luyện công chân truyền phải có thầy trực tiếp truyền pháp để tránh sai lầm, gây phản tác dụng. Vì vậy, bạn đọc chỉ nên dùng phương pháp thật đơn giản, nhưng căn bản và hiệu quả để tự tập cho mình như sau:
Nâng trời, đẩy núi tăng khí lên phổi: Hai tay bắt chéo trước ngực, cổ tay, lòng bàn tay hướng vào trong. Thực hiện thở hít vào đồng thời hai tay mở ra và nâng cao như đẩy trời lên rồi dừng thở, thả lỏng vùng ngực, đồng thời thu hai bàn tay về đỉnh đầy và hạ dần tới huyệt đản trung (đại huyệt nằm ở trung tâm cột sống giữa hai núm vú). Tiếp tục hít tiếp, đồng thời đẩy sang hai bên như đẩy hai trái núi ra xa. Sau đó hai tay cùng toàn thân thả lỏng. Khi thở ra: người từ từ gập xuống, mặt đối đất (lưu ý không chúc đầu xuống khí âm dốc lên não gây hư não). Đứng dậy thì đứng thở, hai tay hoành lên bắt chéo trước ngực như thế dự bị ban đầu. Tập 10 lần.
Tác dụng: Tăng cường lượng khí ở phổi lên từ 1 – 1,5 lít/1 nhịp thở. Khí vào phổi mạnh và lan tỏa sâu xuống phế nang, giúp phổi được thanh lọc, thải hết trọc khí trong phế nang, làm chậm tần số thở và làm tăng cung lượng tim, giảm nhịp tim và tuần hoàn máy tốt hơn. Do đó, tăng cường công năng cho phổi, làm mạnh đề kháng, lưu thông khí huyết, dịch thể giúp đẩy lùi bệnh tật, tăng cường sức khỏe.
Kéo cung đẩy khí chống viêm và phù nề: Hai bàn tay bắt chéo trước ngực (như bài 1). Hít vào kết hợp xoay eo về phía sau bên trái đồng thời hai tay kéo giãn như bắn cung, chếnh lên 45O (tay trái trên, tay phải dưới). Khi thở ra hai tay thu về bắt chéo như lúc ban đầy, đồng thời xoay eo trở về. Tập 10 lần.
Tác dụng: Tăng cường lưu thông khí trong phế quản và phối, có tác dụng chống viêm, chống ứ trệ và phù nề, phá vỡ những bí kết trong phổi làm cho phổi mạnh lên, đẩy lùi bệnh tật. Đặc biệt, bài tập cũng tốt cho cột sống, thông tâm thận, làm quân bình âm đường giúp quân bình sinh học cơ thể.
BS.VS Nguyễn Văn Thắng (Chủ nhiệm CLB Khí công Thăng Long)
