Cần gạt bỏ tâm lý không chữa bệnh ngày Tết
Hàng năm cứ sau mỗi dịp Tết Nguyên đán, số người có xét nghiệm đường huyết cao lại tăng đột biến, nhiều người ở trong tình trạng hôn mê vì đường huyết lên quá cao. Đây là những người đã được chẩn đoán và điều trị từ trước nay đường máu tăng cao thêm hoặc bị hạ đường huyết do bỏ thuốc hoặc ăn uống thất thường.
Có những người sau Tết thấy các triệu chứng tiểu nhiều, háo khát, sút cân đến khám và phát hiện tiểu đường. Nguyên do là do dịp Tết, cuộc sống bị đảo lộn, ăn ngủ thất thường, không tập thể dục, bỏ thuốc đang điều trị, hết thuốc chưa kịp mua, không tiêm được insulin, không giữ được chế độ ăn thường ngày, ăn quá nhiều, do phải tiếp khách đã dùng quá nhiều cà phê, chè, thuốc lá, rượu...
Vì vậy, trong những ngày Tết cần gạt bỏ tâm lý “kiêng chữa bệnh”, kiêng các thao tác liên quan đến chữa bệnh, không ngừng uống thuốc nếu đang sử dụng, không vì vui mà quên uống thuốc, tiêm thuốc. Đường trong cơ thể vẫn luôn được tiêu hóa, hấp thụ và tạo ra từ gan, thậm chí những ngày Tết còn gia tăng nhiều hơn vì ăn uống nhiều, vì stress...
Ăn uống ngày Tết thường có quá nhiều thịt, nhiều chất béo. Giờ giấc ăn uống cũng bị thay đổi, nhiều khi sớm quá do tiếp khách, hoặc muộn quá do chờ đợi giờ cúng, đợi khách... dẫn đến hạ đường huyết. Cần phòng tránh bằng cách đến giờ ăn thường khi nên dùng tạm thứ gì đó như bánh không đường, quả tươi... Ngày Tết cần cảnh giác những thứ ăn vui miệng như hạt dẻ, hạt hướng dương, hạt bí vì nếu ăn nhiều làm tăng tổng số calo hấp thụ của cơ thể. Nên nhớ là 100g hạt các loại nêu trên cung cấp tới 1/4 nhu cầu năng lượng cho cơ thể.
Khi được mời đi ăn cỗ nên báo trước với người cùng ăn là mình bị tiểu đường để tránh bị ép ăn uống quá mức. Sau ăn no nên vận động nhiều hơn để tiêu thụ số calo thừa đưa vào, không tự ý tăng liều thuốc uống nếu không có ý kiến của bác sĩ vì các loại thuốc uống hạ đường huyết khó lường trước khả năng làm giảm đường máu trong khoảng thời gian ngắn. Đồ uống như trà và cà phê dùng để tiếp khách nhiều lần trong ngày, nên pha loãng thêm bằng nước lọc. Khi đi chơi xa luôn nhớ mang theo thuốc dùng hàng ngày, mang nhiều hơn số lượng dự kiến vì có thể kéo dài ngày lưu trú bên ngoài hơn dự định hoặc do nhỡ tàu xe.
Dự trữ một số thuốc thông thường
Ngày Tết thường phải đi nhiều để thăm bè bạn, chúc Tết nên tình trạng bị cảm gió, nhức đầu, chảy nước mũi rất dễ xảy ra. Vì vậy nên có một số loại thuốc trị cảm cúm thông thường trong nhà đề phòng ngày Tết hiệu thuốc đóng cửa không mua được ngay. Đề phòng cảm cúm trong ngày Tết có thể dự trữ một số loại củ có công dụng tốt như gừng, tỏi có tác dụng chữa cảm lạnh. Sau khi bị nhiễm lạnh được uống một ly trà gừng nóng sẽ rất tốt.
Tỏi và gừng cũng có tác dụng tốt trong điều trị rối loạn tiêu hoá do ăn uống. Với những người bị một số bệnh mãn tính: Tiểu đường, tim mạch, cao huyết áp nên có sẵn thuốc trong người. Tuy đã có thuốc dự phòng nhưng người bệnh cần lưu ý, không được dễ dãi trong ăn uống, ăn quá nhiều kẹo bánh, uống rượu bia dễ làm huyết áp, đường huyết tăng đột ngột.
Đối với những người đang dùng thuốc ngày Tết, tốt nhất là kiêng rượu, cà phê, nước trà trong thời gian uống thuốc. Chỉ dùng nước đun sôi để nguội để uống thuốc. Nước trắng có ưu điểm là giúp thuốc chóng đi tới tá tràng là nơi thuốc dễ hấp thu, tăng sự tan rã của các dạng tế bào, tăng độ tan của hoạt chất, gia tăng độ tiếp thu sinh học của thuốc. Nước trắng còn giúp thải trừ thuốc qua đường tiết niệu tốt hơn.
ThS Lê Quốc Thịnh (Trưởng khoa Dược, Bệnh viện T.Ư 71)
