Trọng tâm chính của việc kiểm soát cơn đau là cải thiện khả năng vận động và giảm đau để các hoạt động hằng ngày và tập luyện phục hồi, có thể chịu đựng được nhiều hơn. Đau do đĩa đệm bị thoái hóa thường do mất vững, căng cơ và viêm, vì vậy, trước hết những nguyên nhân này cần được giải quyết. Một số phương pháp kiểm soát cơn đau được thực hiện tại nhà, bao gồm:
Điều trị bằng đá hoặc áp lạnh: Chườm đá hoặc túi lạnh vào vùng bị đau của cột sống có thể giảm đau bằng cách giảm viêm và hữu ích sau khi tập thể dục hoặc hoạt động.
Liệu pháp nhiệt: Sử dụng nhiệt từ miếng đệm nóng, màng bọc thực phẩm, tắm nước ấm hoặc các nguồn nhiệt khác có thể làm giãn các cơ xung quanh, giảm căng và co thắt, một yếu tố góp phần đáng kể vào chứng đau thoái hóa đĩa đệm.
Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau không kê đơn được chia thành hai loại chính - thuốc giảm đau, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol) và thuốc chống viêm như ibuprofen (Advil), aspirin (Bayer) và naproxen (Aleve). Những loại thuốc này thường được khuyên dùng cho các cơn đau mãn tính mức độ nhẹ và các cơn đau nhẹ. Đối với những cơn đau dữ dội, có thể khuyến nghị dùng thuốc giảm đau theo toa như thuốc giãn cơ và thuốc giảm đau có chất gây mê. Thuốc giảm đau theo toa thường được kê cho những cơn đau ngắn hạn, vì chúng có thể gây nghiện cao.
Giảm đau bằng miếng dán điện: Miếng dán điện (kích thích dây thần kinh bằng điện qua da) là một thiết bị nhỏ gửi các xung điện qua cơ thể để can thiệp và giảm thiểu các tín hiệu đau. Miếng dán điện có thể bao gồm một thiết bị truyền tín hiệu trực tiếp qua da hoặc một thiết bị kết nối qua dây dẫn đến miếng điện cực đeo trên da, cũng như một điều khiển từ xa cung cấp một loạt tần số cho các mức độ đau khác nhau.
Các phương pháp kiểm soát cơn đau khác cần được thực hiện bởi bác sĩ hoặc kỹ thuật viên có chuyên môn sâu, chẳng hạn như:
Tác động cột sống: Bác sĩ chỉnh hình hoặc chuyên gia cột sống có thể tác động lên cột sống để giảm căng cơ, loại bỏ áp lực từ rễ thần kinh và giảm gánh nặng ở các khớp cột sống. Thao tác bằng tay có thể giúp giảm đau tạm thời và cải thiện khả năng vận động và đối với một số bệnh nhân đã được chứng minh là có hiệu quả như thuốc giảm đau.
Liệu pháp xoa bóp: Liệu pháp xoa bóp có thể giúp giảm sức căng cũng như sự co cứng ở bùng cơ thắt lưng thấp, giảm áp lực lên cột sống và từ đó giúp làm giảm đau. Thêm vào đó, liệu pháp xoa bóp cũng giúp tăng sự lưu thông máu, từ đó làm tăng sự cung cấp các chất dinh dưỡng và oxygen cho cơ, giúp nhanh lành tổn thương.
Tiêm steroid ngoài màng cứng: Thuốc steroid được tiêm xung quanh cột sống có thể giúp giảm đau tạm thời, giúp cải thiện khả năng vận động. Các phương pháp điều trị bằng tiêm có thể được khuyến nghị trước khi thực hiện một chương trình vật lý trị liệu, để các bài tập có thể được hoàn thành một cách hiệu quả với mức độ đau tối thiểu.
Trong nhiều trường hợp, việc điều trị thử nghiệm là cần thiết để tìm ra phương án điều trị nào hiệu quả nhất. Do tính chất lâu dài của thoái hóa đĩa đệm, các phương pháp kiểm soát cơn đau được ưu tiên có thể thay đổi theo thời gian.
Lưu ý: Bệnh nhân không nên nằm bất động lâu vì có thể khiến đau trở nên tồi tệ hơn. Nằm tại giường có thể hỗ trợ cho 1 ngày hoặc khi mức độ đau tồi tệ nhất, nhưng nếu không hoạt động trong một thời gian dài có thể làm cho cơ trở nên yếu hơn và cột sống bị cứng, dẫn đến đau tăng hơn nữa.
Người bệnh cũng nên thực hiện các bài tập căng cơ và duỗi cơ cho vùng thắt lưng thấp và thực hiện các bài tập giúp tăng cường hoạt động của tim, cải thiện sự lưu thông máu để cung cấp các chất dinh dưỡng và oxygen cần thiết cho quá trình liền các mô tổn thương. Ví dụ, bơi lội, đạp xe, đu xà đơn...
TS.BS Đỗ Mạnh Hùng (Khoa Phẫu thuật cột sống, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức)
