Phì đại tiền liệt tuyến lành tính là một bệnh thường gặp ở nam giới có tuổi. Người ta ước tính đàn ông từ tuổi 50 trở đi trong 10 người thì có 3 người bị những rối loạn ở tiền liệt tuyến. Đến 70 tuổi tỷ lệ này có thể lên đến 50%, tuổi 80 lên đến 90% nếu không biết cách phòng ngừa.
Y học cổ truyền chia bệnh làm 3 thể khác nhau. Tùy theo triệu chứng của các thể bệnh mà sử dụng các loại trà dược khác nhau để trị liệu:
Thể Bàng quang thấp nhiệt: Triệu chứng chính là tiểu tiện buốt, rắt, có cảm giác nóng trong dương vật, không thông thoáng, nước tiểu màu vàng thậm chí có thể bí đái, bụng dưới trướng đau, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng dính.
Chè bí đao + ý dĩ: Bí đao 350g, ý dĩ sống 50g, đường trắng lượng vừa đủ. Bí đao gọt vỏ, rửa sạch, thái miếng; ý dĩ đãi sạch. Hai thứ đem nấu chín, chế thêm đường, chia ăn vài lần trong ngày.
Nước ép mía + ngó sen: Mía 500g, ngó sen 500g, hai thứ rửa sạch, giã nát ép lấy nước uống hằng ngày.
Trà râu ngô + xa tiền: Râu ngô 50g, xa tiền 20g, cam thảo sống 10g. Tất cả sắc với 600 ml nước, cô còn 400 ml thì bỏ bã, uống nước thay trà hằng ngày.
Trà rễ cọ: Rễ cây cọ 100g sắc kỹ lấy nước, pha thêm một chút đường đỏ, uống thay trà trong ngày.
Thể Huyết ứ trở trệ: Triệu chứng chính tiểu tiện phải gắng sức, có khi chỉ nhỏ từng giọt một, vùng bụng dưới và niệu đạo đau trướng, nước tiểu và tinh dịch có thể có máu, lưỡi có những điểm ứ huyết màu tím.
Trà nhục quế + xuyên sơn giáp: Nhục quế 40g, xuyên sơn giáp 60g, mật ong lượng vừa đủ. Hai thứ rửa sạch, sấy khô, tán thành bột. Khi dùng lấy mỗi thứ một ít uống với nước có pha mật ong thay trà.
Thạch vi, tiểu kế + bồ hoàng sao: Thạch vi 10g, tiểu kế sao cháy 9g, bồ hoàng sao cháy 9g, bạch thược 12g, hoạt thạch 15g. Tất cả tán vụn, cho vào túi vải hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Trà chua me: Chua me đất hoa vàng 10g, trư linh 15g, bạch linh 15g, hoàng bá 9g, trạch tả 10g, quế chi 3g. Tất cả sấy khô, tán vụn, cho vào túi vải hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Trà bông mã đề: Bông mã đề 12g, cỏ nhọ nồi 15g, thiên thảo căn 20g. Tất cả sấy khô, tán vụn, hãm với nước sôi uống thay trà trong ngày.
Thể Thận hư: Triệu chứng chính tiểu tiện nhiều lần, không thông thoát và không hết nước tiểu hoặc nước tiểu tự rỉ ra không cầm được, đầu choáng mắt hoa, lưng đau gối mỏi, tứ chi vô lực, di tinh, liệt dương.
Cháo bá tử nhân: Bá tử nhân 10g, khiếm thực 20g, gạo nếp 30g, đường trắng lượng vừa đủ. Tất cả đem ninh thành cháo, cho thêm đường ăn trong ngày.
Trà phúc bồn tử: Sơn thù 100g, phúc bồn tử 100g, bạch linh 100g, ích trí nhân 60g, thục địa 120g. Phúc bồn tử, bạch linh và ích trí nhân rửa sạch, sấy khô, tán vụn. Mỗi lần lấy 10g bột thuốc cùng với 12g thục địa và 10g sơn thù hãm uống thay trà trong ngày.
Lưu ý: Người bệnh ở thể Bàng quang thấp nhiệt và huyết ứ nên ăn nhiều rau chân vịt, rau dền, rau cần, củ cải, bầu, bí đao, dưa hấu, đậu xanh, ý dĩ…Với thể Thận hư nên trong dụng củ mài, vừng đen, trứng gà, sữa bò, cá chép, đậu đỏ, nước mía, trai, sò, ốc, hến…
Người ta nhận thấy, 70% tổng số lượng kẽm trong cơ thể được tập trung tại tuyến tiền liệt. Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn tuyến tiền liệt, nhưng thường gặp nhất là do thiếu kẽm. Vì vậy nên ăn nhiều nghêu, sò, ốc, hến, tôm, cua…những thực phẩm chứa nhiều kẽm.
BS Khánh Hiển (Bệnh viện TƯQĐ 108)
