Kết quả nghiên cứu của khoa học hiện nay cho thấy, ngoài công dụng dinh dưỡng, khoáng chất còn có mối liên hệ với các bệnh kinh niên như bệnh cao huyết áp, bệnh giòn xương, bệnh tim mạch, thậm chí cả bệnh ung thư. Do đó, nhiều người đã vội vã đi mua khoáng chất dưới dạng thực phẩm phụ (food supplement) để uống mà không biết cơ thể không cần khoáng chất dưới dạng thực phẩm phụ và cũng không cần khoáng chất với liều lượng quá lớn.
Sự tác động qua lại trong cơ thể của khoáng chất, sinh tố, các chất dinh dưỡng và nhiều chất khác, rất là phức tạp. Cho nên một lượng lớn của bất cứ một thành phần nào cũng đều gây ra sự mất cân bằng và cản trở hấp thụ bình thường các chất dinh dưỡng. Vì vậy, tốt nhất nên bổ sung khoáng chất quan trọng dưới dạng tự nhiên:
Canxi: Đặc biệt có nhiều trong sữa và các phó sản như pho mát, sữa chua. Cho tới tuổi 20, xương có thể hấp thụ và dự trữ cần thiết cho sự tăng trưởng cơ thể và duy trì các chức năng khác. Sau đó cơ thể dùng nhiều canxi hơn để xương cứng chắc. Do đó, nếu ta không tiêu thụ đầy đủ canxi, xương sẽ bị rỗng loãng, dễ gẫy cũng như rụng răng.
Photpho: Cần thiết để duy trì tốt sự tiêu hóa, tuần hoàn, nuôi dưỡng tế bào thần kinh, mắt, cơ bắp, não bộ. Photpho có nhiều trong các thực phẩm như sữa, thịt cá, cám, ngô bắp… Thiếu photpho sẽ gây ra một số rối loạn như xương giòn dễ gẫy, răng lung lay, đau nhức cơ bắp…
Sắt: Cần thiết để giúp máu chuyên chở và phân phối dưỡng khí tới khắp các bộ phận của cơ thể. Thiếu sắt đưa tới kém tăng trưởng, tóc và móng tay móng chân giòn, thiếu hồng cầu, thiếu máu. Sắt có nhiều trong thịt, cá, trứng …
Magnesium (Mg): Một trong những khoáng chất mà cơ thể cần. May mắn là khoáng này hiện diện trong nhiều loại thực phẩm như trái cây, sữa, pho mát. Thiếu Mg có thể làm cho cơ bắp đau nhức, rối loạn tim và huyết áp.
Iod:Có trong muối được tăng cường iod , hải sản, rau spinach, rong biển. Mặc dù cơ thể chỉ cần số lượng rất ít, nhưng khi thiếu iod sẽ đưa tới rối loạn tăng trưởng cả thể chất lẫn tinh thần cũng như tuyến giáp (thyroid).
Kẽm: Có vai trò quan trọng trong việc tạo ra tính miễn dịch mạnh cho cơ thể để chống lại với cảm lạnh, cúm. Thiếu kẽm cũng gây ra bệnh ngoài da, vết thương chậm lành. Nguồn cung cấp chính của kẽm là hải sản như sò hến, thịt, gan, trứng, sữa, mầm lúa mạch.
Selen: Một chất chống oxy hóa giúp cơ thể ngăn chặn được ung thư, trì hoãn sự hóa già và các bệnh thoái hóa. Selen rất cần thiết cho hệ thống miễn nhiễm và sự hoạt động của cơ tim, giúp cân bằng kích thích tố và tạo ra chất prostaglandin, làm da và tóc khỏe mạnh.
Selen có nhiều trong cá, sò hến, thịt, ngũ cốc, trứng, tỏi và gan, cật, quả hạch Brasil (Bertholletia excelsa) là nguồn dinh dưỡng thông thường giàu selen nhất (mặc dù nó phụ thuộc vào kiểu đất, do quả hạch Brasil không đòi hỏi nhiều selen cho nhu cầu của chính nó). Các hàm lượng cao có trong nhiều dạng thực phẩm như: Thận, cua và tôm hùm. Rau và trái cây có rất ít selen.
Như vậy rõ ràng khoáng chất là những phần tử cần thiết cho các chức năng của cơ thể, từ hệ thần kinh cơ bắp tới điều hòa tiêu hóa hấp thụ chất dinh dưỡng, duy trì cân bằng chất lỏng trong và ngoài tế bào. Mặc dù cơ thể chỉ cần một số lượng khiêm tốn, nhưng thiếu chúng là cơ thể trở nên suy yếu, kém hoạt động. Song may thay chúng ta có đầy đủ các chất này, sẵn trong thực phẩm mà tạo hóa đã dành cho con người.
BS Hoàng Xuân (chuyên gia Bộ Y tế)
