Tức giận gây nhiều bệnh
Theo Đông y, tức giận xuất phát từ tạng can, con người khi giận giữ, can bị kích thích khiến cho khí của can bị căng tức và bốc lên lên. Vì vậy, người dễ nổi giận, thường được gọi là can hỏa vượng. Khi hỏa của can vượng lên gọi là bốc hỏa, khí sẽ không được thông suốt, dẫn tới khí huyết bị bế tắc, làm cho các bộ phận khác trên cơ thể đều bị ảnh hưởng theo. Tình trạng căng thẳng như stress cũng sẽ làm cho can hỏa và can khí bốc lên gây nên các chứng đau đầu, dễ tức giận.
Đông y cũng nhắc đến bệnh chứng mang tên “Can khí phạm vị”, là tình trạng can khí của can bốc lên nhưng không có lối thoát, sẽ ảnh hưởng đến dạ dày gây ra các chứng ợ hơi, loét dạ dày… Những dấu hiệu này Đông y gọi chung là can khí uất kết, can hỏa thượng cang.
Để giải quyết trạng thái “can khí uất kết” Đông y có nêu ra nguyên tắc là “bình can” làm cho can trở lại bình thường. Nếu can hỏa bốc lên thì dùng phương pháp “bình can tiềm dương”, làm cho tạng can trở lại trạng thái bình thường và làm cho dương (hỏa) hạ xuống.
Thái xung bình can, hạ hỏa
Trong châm cứu, bấm huyệt, có 1 huyệt có thể làm được cùng lúc 2 nhiệm vụ bình can, tiềm dương, đó là huyệt thái xung. Thái xung là nguyên huyệt của đường kinh can, là nơi tập trung kinh khí mạnh nhất của đường kinh can, vì vậy, tác động vào huyệt này, có thể đem lại bình an cho tạng can, dẫn đến “bình can tiềm dương”.
Huyệt thái xung nằm ở trên mu bàn chân, là phần nối giữa ngón chân cái và ngón chân thứ hai, lấy tay lần dọc giữa hai ngón chân hướng lên phía trên và từ từ ấn, tay có thể cảm thấy được chỗ động mạch đó chính là huyệt thái xung.
Khi can bốc hỏa, bấm vào huyệt này, có thể làm ổn định hỏa khí ở can, khống chế để dương khí không tăng cao, hành khí hạ hỏa, hoạt huyết giải tỏa ứ tắc, thanh lọc gan có lợi cho mật.
Cách thực hiện: Dùng ngón tay ấn vào cuối khe ngón chân cái và ngón 2, khi ấn vào chỗ nào thấy đau nhiều, đó là huyệt thái xung, dùng ngón tay cái ấn mạnh vào, quay ngược chiều kim đồng hồ khoảng 20 cái, ngừng 1 chút rồi làm lại lần thứ hai như vậy, gọi là phương pháp tả hỏa, bình can.
Khi tức giận, căng thẳng, chúng ta thường thấy như có sức ép ở ngực khiến cho khó thở, không thoải mái ở vùng ngực. Có thể dùng phương pháp mát xa từ huyệt đản trung tới huyệt trung quản: Huyệt đản trung nằm ở giữa của phần kết nối giữa hai đầu nhũ hoa, huyệt trung quản ở điểm giữa nối liền từ xương ức đến lỗ rốn.
Có thể dùng tay xoa từ huyệt đản trung tới huyệt trung quản, xoa từ trên xuống dưới, mỗi lần 20 cái, làm 2 lần. Thao tác này có tác dụng hạ hỏa, làm thư giãn thoải mái.
Thực tế cho thấy có nhiều người khi tức giận, lên cơn bốc hỏa, dùng tay vuốt ngực hoặc vô tình tự đấm vào ngực mình… và làm dịu được cơn giận dữ, đây cũng chính là phương pháp day bấm vào huyệt đản trung và huyệt trung quản.
Lương y Hoàng Duy Tân (nguyên Phó chủ tịch Hội Đông y Việt Nam)
