Thực phẩm chế biến sẵn - nguy cơ mắc bệnh tự miễn

Bắt buộc phải có phụ gia

Tại Việt Nam thường các sản phẩm chế biến sẵn trên thị trường có nguồn gốc từ các chuỗi công ty thực phẩm trong nước và ngoài nước (các thực phẩm đóng hộp, bao gói với hạn sử dụng dài, hoặc từ các chuỗi cửa hàng bán sẵn- fast food-thực phẩm ăn ngay) và từ các nguồn sản xuất cá nhân riêng lẻ với các món ăn phổ biến và truyền thống (bánh chưng, giò, chả, ruốc, bánh mỳ, dưa chua...) với hạn sử dụng tương đối ngắn.

Để kéo dài thời hạn sử dụng duy trì hình thức, độ tươi ngon và đặc tính tự nhiên của thực phẩm, làm cho sản phẩm được dai, giòn, có màu sắc hay mùi vị thích hợp thì bắt buộc nhà sản xuất phải cho các chất phụ gia, nếu như các chất phụ gia này nằm trong danh mục cho phép thì ít nguy cơ với sức khỏe hơn.

Thực phẩm bẩn cũng gây ung thư

ở nước ta nguyên nhân gây ung thư từ ăn uống ngoài các thực phẩm chế biến sẵn thì nguyên nhân chính vẫn là thực phẩm bẩn ( thực phẩm bị nhiễm thuốc trừ sâu, diệt cỏ, thực phẩm ôi thiu..).

Ngay cả những thực phẩm được bảo quản theo cách tự nhiên như dưa cà muối, thức ăn đóng hộp , mứt , kẹo…lại chứa rất nhiều muối và đường cũng không tốt cho sức khỏe.

Hàm lượng muối cao trong thực phẩm chế biến sẵn hay việc tiêu thụ lượng muối cao trong chế độ ăn được coi là làm tăng nguy cơ dẫn tới các bệnh không lây nhiễm như bệnh tim mạch, tăng huyết áp, loãng xương, ung thư…

Nguy cơ mắc bệnh tự miễn dịch

Thực phẩm chế biến sẵn có hàm lượng natri rất cao, giúp cơ thể sản sinh tế bào miễn dịch T. Loại tế bào này có khả năng tạo ra các phản ứng giúp cơ thể chống lại các nguy cơ mắc bệnh, nhưng lại là nguyên nhân gây ra một số chứng rối loạn khả năng miễn dịch, dẫn đến các bệnh đa xơ cứng, thấp khớp, viêm khớp, eczema, hen suyễn và các bệnh tự miễn dịch khác.

Trong một nghiên cứu của các nhà khoa học nước ngoài, người ta nhận thấy, ăn đồ ăn nhanh nhiều hơn 1 lần mỗi tuần, mức độ tự tiêu hủy các tế bào miễn dịch sẽ có xu hướng tăng lên.

Có hại cho tim

Thực phẩm qua chế biến có chứa hàm lượng cao chất béo chuyển hóa, đó là các axit béo nhân tạo được sản sinh trong quá trình hydro hóa. Loại axit này ngăn chặn việc hình thành prostacyclin, có tác dụng kích thích lưu thông máu và chống lại sự hình thành các cục máu đông.

Các loại thực phẩm chiên cũng có hàm lượng cholesterol bị ôxy hóa, dẫn đến việc hình thành chất béo thromboxane. Đây là  nguyên nhân gây ra chứng đông máu, dẫn đến xơ cứng thành động mạch, xơ vữa động mạch. Hàm lượng natri cao trong các loại thực phẩm  chế biến sẵn có thể làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ mắc bệnh tim, loãng xương và ung thư.

Nghèo dinh dưỡng

Thực phẩm chế biến sẵn có lượng calo cao nhưng lại thiếu các vitamin, khoáng chất thiết yếu cũng như chất xơ và các chất béo lành mạnh. Thay vào đó, thực phẩm  chế biến sẵn, thức ăn nhanh lại chứa hàm lượng cao đường tinh chế, hương liệu, chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa, dễ khiến cơ thể tăng cân và giảm tuổi thọ.

Gây thừa cân – béo phì

Thực phẩm chế biến sẵn thường không mất nhiều thời gian và năng lượng để tiêu hóa. Trong một thời gian ngắn, bạn có thể sẽ ăn rất nhiều các loại đồ ăn như bánh quy, khoai tây chiên… và trong quá trình tiêu hóa cơ thể sẽ hấp thu nhiều calo hơn nhưng lượng đốt cháy calo lại rất thấp đó là nguyên nhân gây tình trạng thừa cân – béo phì.

Mặt khác thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều calo ít các chất  dinh dưỡng, nhưng lại chứa quá nhiều muối và chất béo có thể kích thích phản ứng muốn ăn thêm trong não. Thức ăn ngon do sự quá tải của các chất phụ gia và làm cho cơ thể cảm thấy thèm ăn với số lượng không thể kiểm soát cũng là nguyên nhân dẫn đến béo phì.

Tăng nguy cơ ung thư

Ngoài nguyên nhân do sử dụng nitrit  thì các loại dầu hydro hóa trong một số thực phẩm như : bim bim, khoai tây chiên, mì ăn liền, các loại hạt rang đóng gói, bơ thực vật chế biến sẵn có thể làm phát triển bệnh ung thư. Giá trị dinh dưỡng nghèo nàn trong các sản phẩm chế biến sẵn có thể là nguy cơ chính gây ung thư vì thiếu các vitamin và khoáng chất là những chất có thể phòng ngừa ung thư như : vitamin A, C, D, E, selen…

Gây dị ứng

Có vô số các hóa chất nhân tạo được sử dụng trong các thực phẩm chế biến sẵn. Chất bảo quản, màu sắc nhân tạo và chất tạo hương vị có thể gây dị ứng với một số cơ thể bất cứ lúc nào.

Gây nghiện thực phẩm

Thực phẩm chế biến sẵn gây nghiện rất cao. Loại thức uống có ga, sử dụng hương liệu hoá học đủ mạnh để kích thích vị giác nhưng không quá mạnh để có thể triệt tiêu nhu cầu thực phẩm trong bộ não. Những loại thực phẩm chế biến sẵn như khoai tây chiên gây nghiện rất cao, nguyên nhân là do mật độ calo tiêu hủy.

Khi ăn khoai tây chiên, bạn có cảm giác miếng khoai tây tan ra trong miệng, não của bạn nghĩ rằng gần như không có calo được tiêu thụ. Vì vậy, sau đó bạn lại tiếp tục ăn mà không cảm thấy đủ bởi não bộ nghĩ rằng thực phẩm đã tiêu hóa và lượng calo cũng vậy. Lý do cuối cùng làm cho thực phẩm qua chế biến để gây nghiện là đường. Các nghiên cứu cho thấy đường có thể còn gây nghiện hơn cả cocaine.

Thực phẩm  chế biến sẵn không có nhiều chất xơ, làm tăng cảm giác thèm ăn và thậm chí có thể khiến bạn ăn quá nhiều. Loại thực phẩm này có thể gây ra tình trạng kháng insulin, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, huyết áp, bệnh tim và thậm chí cả ung thư.

Việc ăn bao nhiêu thực phẩm chế biến sẵn gây bệnh phụ thuộc vào cơ địa, sức đề kháng của mỗi người. Khi mua thực phẩm chế biến sẵn  bạn hãy đọc nhãn mác gắn trên các sản phẩm cẩn thận hơn. Thực phẩm chế biến sẵn luôn chứa nhiều đường, muối, chất béo và những chất này đều được liệt kê trên bao bì. “Đừng tự tăng nguy cơ ung thư cho chính mình bằng việc tiêu thụ nhiều hơn 15g đường, 5g chất béo bão hòa và 1,5g muối trên 100g thực phẩm. Điều này không hề mới nhưng không phải ai cũng biết” đó là khuyến cáo của các nhà khoa học.

Ths. Bs Lê Thị Hải

(Nguyên trưởng phòng Khám tư vấn dinh dưỡng,Viện Dinh dưỡng QG)