Theo số liệu thống kê Globocan 2022, ung thư đại trực tràng đứng thứ 3 về tỉ lệ mắc mới trên toàn cầu với 1.926.425 ca và đứng thứ 2 về tỷ lệ tử vong do ung thư (chỉ sau ung thư phổi).
Tại Việt Nam, trong năm 2022 ghi nhận 16.835 ca mắc mới, đứng thứ 4 trong những bệnh ung thư phổ biến (chiếm tỉ lệ 9.7%) và đứng thứ 5 về tỷ lệ tử vong do ung thư (chỉ sau ung thư phổi, ung thư gan, ung thư vú và ung thư dạ dày).
 |
Thay đổi lối sống có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Ảnh minh họa |
Nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng phần lớn đến từ lối sống không lành mạnh như: thói quen ăn uống không khoa học, lười vận động, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá…
Để phòng ngừa và đẩy lùi nguy cơ ung thư đại trực tràng hiệu quả, nhất định phải cải thiện lối sống với những mẹo đơn giản dưới đây:
Ăn nhiều rau - củ - quả
Một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng là ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật hơn.
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chế độ ăn bao gồm nhiều trái cây, rau, đậu và ngũ cốc nguyên hạt có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng và các bệnh ung thư khác.
 |
Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy những gì chúng ta ăn ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng: Tiêu thụ chất xơ, trái cây và rau quả làm giảm nguy cơ trong khi ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn làm tăng nguy cơ.
Một nghiên cứu năm 2015 cho thấy chế độ ăn dựa trên thực vật giúp giảm 49% nguy cơ ung thư đại tràng, so với chế độ ăn điển hình của người Mỹ tiêu thụ nhiều thịt.
Một nghiên cứu khác năm 2015 kết luận rằng chế độ ăn dựa trên thực vật mang lại lợi ích mạnh mẽ chống lại nhiều bệnh ung thư trong khi hầu như không có mối đe dọa về tác dụng phụ không mong muốn.
Tăng cường vận động thể chất
Bận rộn hay quỹ thời gian eo hẹp là những lý do thường được đưa ra cho việc lười vận động. Tuy nhiên, thói quen này lại tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật vô cùng lớn.
Lối sống ít vận động có liên quan chặt chẽ đến ung thư đại trực tràng. Nguyên nhân được cho là khi không hoạt động, thời gian chất thải ở lại trong ruột già dài hơn, chất cặn bã trong phân ngấm dần vào máu làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
 |
Tăng cường vận động mỗi ngày là cách hiệu quả để đẩy lùi nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Mức tối thiểu cho việc vận động được xác định là 150 phút đối với vận động nhẹ hoặc 75 phút vận động mạnh mỗi tuần.
Kiểm soát cân nặng
Kiểm soát cân nặng của bạn là một cách hiệu quả để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn khoảng 30% so với những người có cân nặng bình thường.
 |
Ngoài ra, chỉ số khối cơ thể (BMI) cao có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư đại tràng và trực tràng, đặc biệt ở nam giới.
Một đánh giá năm 2016 cho thấy tác động của béo phì, bao gồm mỡ nội tạng cao hơn và kháng insulin, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng.
Hạn chế ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
Ăn ít thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Một nghiên cứu ở Châu Âu năm 2005 theo dõi 478.000 đàn ông và phụ nữ đã phát hiện ra rằng, những người ăn nhiều thịt đỏ nhất, khoảng 140g trở lên mỗi ngày, có nhiều khả năng phát triển ung thư đại trực tràng hơn những người ăn ít thịt đỏ nhất, ít hơn 28,3g mỗi ngày.
Một nghiên cứu năm 2005 cho thấy việc tiêu thụ nhiều cả thịt đỏ và thịt chế biến sẵn đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Chọn chất béo lành mạnh
Chất béo lành mạnh như dầu hạt, dầu lanh, dầu cá, dầu ô liu và dầu hạt cải cũng có thể hạn chế tình trạng viêm xảy ra trong cơ thể. Mọi người cũng nên tránh ăn nhiều thịt đỏ vì chúng chứa nhiều chất béo bão hòa. Giảm tiêu thụ các sản phẩm từ sữa nguyên kem như bơ, kem...; thực phẩm chế biến với nhiều chất béo chuyển hóa sẽ tốt hơn cho sức khỏe.
Chế biến thịt đúng cách
Khi chế biến thịt ở nhiệt độ cao như nướng, chiên, hydrocacbon thơm đa vòng (PAH) và amin dị vòng (HCA) sẽ được giải phóng. Hai hợp chất này có liên quan đến ung thư. Hydrocacbon thơm đa vòng (PAH) cũng có thể được tìm thấy trong thực phẩm được xử lý hoặc hun khói như giăm bông, thịt xông khói.
Bạn không cần tuyệt đối bỏ các món nướng mà nên lưu ý cách chế biến để hạn chế tác động đến sức khỏe. Ví dụ như nướng ở nhiệt độ thấp, cắt bỏ phần mỡ trước khi nướng, tránh để thịt quá cháy...
Tránh lạm dụng rượu
Sử dụng rượu từ vừa phải đến nặng có liên quan đến nguy cơ ung thư ruột kết và trực tràng cao hơn. Bằng chứng cho điều này thường mạnh hơn ở nam giới so với nữ giới, nhưng các nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ ở cả hai giới.
 |
ACS đề nghị, hạn chế uống rượu ở mức hai ly mỗi ngày đối với nam và một ly đối với nữ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu ngày càng nhấn mạnh rằng, không uống rượu là cách tốt nhất để giảm rủi ro đối với nhiều loại ung thư.
Không hút thuốc
Hầu hết mọi người đều biết rằng hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư phổi nhưng ít ai nhận thức được mối liên hệ của nó với ung thư ruột kết và ung thư trực tràng.
Trên thực tế, những người hút thuốc trong một thời gian dài có nhiều khả năng phát triển và chết do ung thư đại trực tràng hơn những người không hút thuốc, ACS lưu ý.
