Phòng ngừa và điều trị thiếu máu dinh dưỡng ở trẻ em

ThS. BS Lê Thị Hải

19:00 - 19/06/2019

(khoahocdoisong.vn) - Thiếu máu dinh dưỡng là hiện tượng thiếu máu do thiếu một hay nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo máu. Các chất dinh dưỡng tham gia vào tạo máu là chất đạm, sắt, axit folic, vitamin B12, B6, vitamin C, trong đó thiếu sắt là phổ biến. Muốn biết trẻ có bị thiếu máu hay không cần phải làm xét nghiệm máu.

Các nguyên nhân gây thiếu máu thiếu sắt

Chế độ ăn cung cấp thiếu: Thiếu sữa mẹ, ăn sam không đủ thành phần, ăn bổ sung quá muộn.

Do cơ địa trẻ: Đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, sinh đôi.

Do hấp thu sắt kém: Tiêu chảy kéo dài, nhiễm kí sinh trùng đường ruột (nhiễm giun đũa, giun móc).

Do nhu cầu sắt tăng: Mắc các bệnh nhiễm trùng, trong giai đoạn trẻ phát triển nhanh, trẻ dưới 2 tuổi, tuổi dậy thì

Những dấu hiệu thể hiện thiếu máu, thiếu sắt:

Da xanh niêm mạc nhợt nhạt từ từ.

Trẻ mệt mỏi, ít hoạt động, ăn kém, lên cân chậm.

Xét nghiệm: Huyết sắc tố giảm, thiếu máu nhược sắc, hồng cầu nhỏ, sắt huyết thanh giảm.

Hậu quả của thiếu máu dinh dưỡng

-Trẻ biếng ăn, chậm lớn.

- Hệ miễn dịch suy yếu.

- Ảnh hưởng đến chỉ số thông minh (IQ), kết quả học tập kém.

Khi trẻ bị thiếu máu dinh dưỡng, các bà mẹ cần:

Cho trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa nhiều sắt như: Gan, tim, bầu dục, trứng, thịt, cá, tôm, cua, đậu, đỗ, lạc vừng, rau xanh và quả chín.

Cho trẻ ăn bổ sung đúng tuổi, đủ thành phần các chất dinh dưỡng Trong thực đơn hàng ngày tăng cường các loại thực phẩm giầu sắt.

Tăng cường các loại rau quả có chứa nhiều vitamin C như cam, quýt, chuối, đu đủ, rau ngót, rau muống, để hỗ trợ hấp thu sắt.

Khi trẻ đã bị thiếu máu chế độ ăn chỉ có tính chất hỗ trợ bên cạnh chế độ ăn phải cho trẻ uống các chế phẩm có chứa sắt theo chỉ định của bác sĩ.

Dưới đây là một số thực đơn có thể áp dụng cho trẻ bị thiếu máu dinh dưỡng, hoặc phòng ngừa thiếu máu dinh dưỡng

Chế độ ăn cho trẻ 6 - 9 tháng tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng

Giờ	Thứ 2, 4	Thứ 3, 5	Thứ 6, CN	Thứ 7
6h	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ
8h	Bột trứng	Bột bầu dục	Bột gan	Bột thịt bò
10h	Chuối tiêu 1/3 quả - ½ quả	Đu đủ: 100g	Hồng xiêm: 1 quả	Xoài: 100g
11h	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ
14h	Bột tim	Bột thịt bò	Bột cá quả	Bột tôm
16h	Nước cam	Chuối tiêu	Đu đủ	Nước cam
17h đến sáng hôm sau		Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ

Thực đơn cho trẻ từ 10 -12 tháng tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng.

Giờ	Thứ 2, 4	Thứ 3, 5	Thứ 6, CN	Thứ 7
6h	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ
8h	Bột bầu dục	Bột thịt gà	Bột thịt bò	Bột trứng
10h	Chuối tiêu 1/2 quả - 1 quả	Đu đủ: 200g	Hồng xiêm: 1 quả	Xoài: 200g
11h	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ
14h	Bột trứng	Bột cua	Bột tôm	Bột gan
16h	Nước cam	Nước cam	Nước cam	Nước cam
18h	Bột cá	Bột tim (gà, lợn)	Bột bầu dục	Bột thịt nạc
19h đến sáng hôm sau		Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ

Thực đơn cho trẻ từ 1 – 2 tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng.

Thay các bữa bột bằng các bữa cháo nấu với các loại thực phẩm giàu sắt.

Đối với trẻ lớn: Cho ăn cơm với các loại thức ăn chứa nhiều chất sắt. Cho trẻ ăn thêm sữa chua 1– 2 cốc/ngày, ăn các loại quả chín theo nhu cầu của trẻ.

Giờ	Thứ 2, 4	Thứ 3, 5	Thứ 6, CN	Thứ 7
6h	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ
8h	Cháo bầu dục	Cháo thịt gà	Cháo thịt bò	Cháo trứng
10h	Sữa chua: 200ml	Đu đủ: 200g	Sữa chua: 200ml	Xoài: 200g
11h	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ
12h	Súp thịt bò khoai tây	Súp đậu xanh bí đỏ	Cháo tim (lợn, gà)	Cháo cá
14h	Nước cam	Sữa chua: 200ml	Nước cam	Sữa chua: 200ml
16h	Cháo cá	Cháo lươn	Cháo gan (gà, lợn)	Cháo gà
20h	Cháo trứng	Cháo tôm	Cháo bầu dục	Cháo thịt bò
21h đến sáng hôm sau		Bú mẹ	Bú mẹ	Bú mẹ