Mỗi dạng một biểu hiện
TVĐĐ gây nên các cơn đau thắt lưng với các triệu chứng nhức, tê bì lan dọc từ thắt lưng xuống mông và chân; hay đau từ vùng cổ - gáy lan ra 2 vai và xuống các cánh tay, bàn tay... Ngoài ra, đau cột sống và đau rễ thần kinh là các triệu chứng nổi bật nhất của bệnh. Đau thường tái phát nhiều lần, mỗi đợt kéo dài khoảng từ 1 - 2 tuần, sau đó lại dịu đi. Có khi đau âm ỉ nhưng thường đau dữ dội, đau tăng khi ho, hắt hơi, cúi. Ngoài ra, còn có cảm giác như kiến bò, tê cóng, kim châm tương ứng với vùng đau. Dần dần, đau trở nên thường xuyên, kéo dài hàng tháng nếu không được điều trị.
TVĐĐ đốt sống cổ: Người bệnh có biểu hiện đau vùng vai gáy. Đau, tê mất cảm giác từng vùng ở cả tay, cổ tay, bàn tay... giảm cơ lực tay. Ngoài ra, bệnh nhân còn bị giảm khả năng vận động vùng cổ như: Cổ khó xoay ngang, cúi xuống - ngửa lên,... xuất hiện những cơn đau lan lên đầu gây đau đầu, choáng váng. Nhất là với những người bị TVĐĐ cột sống cổ C5, C6.
TVĐĐ cột sống thắt lưng: Sẽ gây đau vùng thắt lưng và triệu chứng đau thần kinh liên sườn: Cảm giác đau tăng khi nằm nghiêng, ho và đại tiện. Bệnh nhân sẽ thấy đau vùng cột sống thắt lưng, lan theo hình vòng cung ra phía trước ngực, dọc theo khoang liên sườn. Đau, tê, mất cảm giác từng vùng ở mông, chân và bàn chân, trường hợp nặng có thể bị liệt. Ngoài ra bệnh nhân còn hạn chế cử động cột sống, không còn khả năng ưỡn của thắt lưng (mất đường cong sinh lý), không cúi được xuống thấp, đau thắt lưng cấp hay mạn tính, đau thần kinh tọa, đau thần kinh đùi. Người bệnh có tư thế ngay lưng hay vẹo về 1 bên để chống đau, cơ cạnh cột sống co cứng. Có trường hợp đau rất dữ dội phải nằm bất động về bên đỡ đau...
Nhiều nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân phổ biến: Là tư thế sai trong lao động, vận động và hoạt động. Tư thế lao động, tư thế ngồi, mang vác nặng sai cách đặc biệt hay gặp nhất là việc bê vác vật nặng. Ví dụ thay vì ngồi xuống bê vật (có kê đầu gối) rồi từ từ đứng lên, nhiều người có thói quen đứng rồi cúi xuống, nhấc vật nặng lên. Chính việc mang vác vật nặng sai tư thế này dễ chấn thương đốt sống lưng, TVĐĐ. Ngoài ra, tư thế Ngồi gây cong vẹo cột sống, tập thể dục không đúng cách sẽ gây thoái hóa khớp, trật khớp...
Nguyên nhân do thoái hóa tự nhiên:Tuổi tác và các bệnh lý cột sống bẩm sinh hay mắc phải như: gai đôi cột sống, gù vẹo, thoái hóa cột sống cũng là các yếu tố thuận lợi để gây bệnh. Những người ở độ tuổi từ 30 - 50 là có nguy cơ bị TVĐĐ cao nhất do những thành phần nước và đàn hồi bên trong nhân tủy sẽ giảm dần đi theo độ tuổi. Mặt khác ở độ tuổi này đĩa đệm không còn mềm mại, nhân nhầy có thể bị khô, vòng sụn bên ngoài xơ hóa, rạn nứt và có thể rách. Trên cơ sở đó nếu có một lực tác động mạnh vào cột sống (chấn thương, gắng sức,..) nhân nhầy có thể qua chỗ rách của đĩa đệm thoát vị ra ngoài chui vào ống sống, chèn ép rễ thần kinh và gây đau cột sống.
Nguyên nhân do bị tai nạn hay các chấn thương cột sống: Gây ra trượt các đốt sống do tác động mạnh từ ngoại lực bên ngoài,...
Nguyên nhân do béo phì hoặc bệnh lý bẩm sinh: Những người thừa cân, béo phì sẽ có nguy cơ bị TVĐĐ cao hơn bình thường, do cột sống phải gồng lên để gánh một trọng lượng cơ thể lớn. Ngoài ra, những bệnh lý bẩm sinh từ nhỏ như hẹp ống sống, thoát vị nhân tủy,... cũng làm tăng nguy cơ mắc TVĐĐ ở nhiều người.
Do di truyền: Nếu bố mẹ có đĩa đệm yếu do bất thường về cấu trúc thì con cái cũng có thể dễ bị TVĐĐ.
BS Hà Tường (Bệnh viện Phòng không không quân)
