Ngồi nhiều ảnh hưởng không nhỏ đến các hoạt động của tất cả các cơ quan trong cơ thể.
Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, cứ mỗi giờ ngồi xuống, khả năng mắc bệnh tim sẽ tăng lên 14%. Trong khi đó, việc tập thể dục sẽ không hiệu quả bởi chỉ 1 tiếng đồng hồ tập luyện cũng không làm giảm hậu quả của việc ngồi lì một chỗ trong vài giờ liên tiếp. Khi ngồi nghỉ ngơi, các bắp thịt thư giãn, hoạt động của các enzym giảm từ 90 - 95%, khiến lượng chất béo tồn đọng nhiều trong máu. Chỉ cần ngồi liên tục trong vài giờ là lượng cholesterol tốt đã giảm tới 20%. Bởi thế, người ngồi nhiều thường mỡ tích tụ dễ gây béo phì và huyết áp cao, lượng chất béo triglyceride và đường huyết cũng tăng cao, tất cả các yếu tố này đều liên quan đến nguy cơ tim mạch. Nếu ngồi quá nhiều trong một thời gian cũng dễ dẫn đến chứng mất trí nhớ, gia tăng bệnh tim, tiểu đường, đột quỵ, huyết áp và cholesterol cao.
Đối với xương khớp, khi ngồi nhiều, trọng lượng của nửa trên cơ thể sẽ dồn về cột sống và điểm chịu áp lực lớn nhất là cổ, lưng, đốt sống thắt lưng. Do đó, người bệnh thường có cảm giác đau mỏi cơ vai gáy thắt lưng, chuột rút, thậm chí là hoa mắt, đau đầu. Vùng đốt sống bị tỳ đè nhiều làm tăng áp lực, đẩy các đĩa đệm ra làm cho tổ chức đệm phù nề, lâu dần dẫn tới xơ hóa và chèn ép các rễ thần kinh, gây ra đau thần kinh tọa. Ngồi nhiều cũng khiến xương yếu, giòn, thoái hóa nên dễ gãy. Những người làm việc văn phòng phải ngồi nhiều, ít luyện tập làm xương mất khoáng chất, mất canxi, khi ngã thường gãy và rất lâu liền.
Ngồi nhiều khiến các cơ bắp và mô ở vùng bụng ít được hoạt động, từ đó gây ra tình trạng tích tụ mỡ thừa ở vị trí này. Nếu công việc phải ngồi nhiều nên ngồi thẳng lưng, thẳng bụng sẽ giúp hạn chế mỡ tích tụ phần bụng. Những người do đặc thù công việc phải ngồi nhiều được khuyên, không nên bỏ qua tập luyện thể dục, đặc biệt là tăng cường các bài tập vùng eo, vận động nhẹ giữa các giờ làm việc sẽ giúp cơ thể thoải mái.
Một số ngành nghề buộc phải ngồi nhiều như lái xe, hành chính, văn phòng, công nhân trong các khu công nghiệp, thời gian ngồi làm việc liên tục từ 8 - 10g/ngày thường đưa đến một số bệnh về xương khớp như thoát vị đĩa đệm, đau đốt sống thắt lưng gây ra những cơn đau dai dẳng, khó chịu. Để hạn chế căn bệnh do ngồi nhiều, nên luyện tập thể dục, thể thao vừa giúp máu huyết lưu thông dễ dàng, tăng cường dinh dưỡng cho sụn khớp.
Khi ngồi nên giữ tư thế thẳng lưng để tránh sự đè ép không cân đối. Ở tư thế thẳng sinh lý, diện tích tiếp xúc giữa hai mặt khớp sẽ đạt mức tối đa, vì thế, lực đè ép sẽ tối thiểu. Hơn nữa, khi đó sẽ có sự cân bằng lực giữa các dây chằng và cơ bắp quanh khớp, giúp giảm bớt nhiều nhất lực đè ép lên hai mặt sụn khớp.
Làm việc và nghỉ ngơi hợp lý là việc nên làm để các khớp xương được thư giãn. Cơ quan nào trong cơ thể cũng cần có sự nghỉ ngơi để tái tạo lại năng lượng. Vì thế, sau khoảng 1 giờ ngồi làm việc bên máy tính nên có ít nhất từ 5 - 10 phút thư giãn, vận động nhẹ nhàng, thả lỏng các cơ để xương khớp không bị quá tải.
BS Quang Anh (Vĩnh Hồ, Hà Nội)
