Khi đi làm, đi học, đi chơi quá lâu ngoài trời nắng, nhiều tia nắng sẽ chiếu thẳng vào vùng cổ gáy. Dưới tác dụng liên tục của ánh sáng mặt trời gay gắt, trung tâm điều hòa thân nhiệt cơ thể sẽ bị chấn động làm rối loạn điều hòa thân nhiệt cùng với hiện tượng mất nước cấp của cơ thể. Say nắng thường biểu hiện bệnh nặng ngay từ đầu, có thể có nhiều dấu hiệu thần kinh sớm, rất rõ tổn thương có thể hồi phục hoặc không hồi phục. Say nóng là tình trạng mất nước toàn thể kèm theo rối loạn điều hòa thân nhiệt, rối loạn vận mạch mà bản chất là do trung tâm điều hòa thân nhiệt không thích ứng với điều kiện thời tiết xung quanh. Trong say nóng, tình trạng mất nước toàn thể là chủ yếu. Để phòng trị say nắng, say nóng nên ăn uống bổ dưỡng, giải nhiệt.
Cháo đậu xanh: Đậu xanh 200 - 300g còn nguyên vỏ, cà dập, nấu nhừ, cho thêm muối, đường ăn. Tác dụng thanh nhiệt, giải khát, trừ phiền nhiệt, lợi ngũ tạng…
Canh cà chua: Cà chua 2 - 3 trái, trứng gà 1 quả, hành gia vị vừa đủ, nấu canh ăn. Tác dụng dưỡng âm, mát huyết, thanh nhiệt, giải nắng nóng.
Canh khoai mỡ: Khoai mỡ tím 100g, thịt tôm lột 50g, rau ngổ 20g thêm bột nêm, mắm, muối vừa đủ, nấu canh ăn.
Cháo mướp đắng: Mướp đắng 1 - 2 quả thái lát, cúc hoa 30g, gạo ngon 100g, thêm gia vị vừa đủ, nấu nhừ ăn cả cái lẫn nước. Tác dụng thanh nhiệt, trừ phiền nhiệt, mát huyết, sáng mắt.
Canh giá đậu: Giá đậu 200g, cà chua 1 quả, đậu hũ 30g, thịt heo 20g, hành hoa 10g, gia vị, mắm, muối vừa đủ, nấu canh ăn. Cho thịt, cà chua vào xào chín thơm, đổ nước vào đun sôi; đậu hũ, giá đỗ cho sau, thêm gia vị đun sôi trở lại là được. Tác dụng bổ âm, dưỡng huyết, thanh nhiệt, giải nắng nóng.
Ngoài ra, có thể sử dụng một số nước uống như nước mía, nước dưa hấu, nước rau má, nước chanh, nước trái khế, nước trà đường, nước bột sắn và các loại nước trái cây tươi đều tốt. Nếu đi nắng về đau đầu dùng lá hương nhu, hoặc hoắc hương 100g rửa sạch giã nhỏ thêm chén nước chín vắt lấy nước bỏ bã uống ngày vài lần. Nếu người nóng sốt, miệng khô khát dùng lá tre tươi 100g, vỏ dưa hấu 200g, gạo tẻ 100g nấu nước uống.
Lương y Minh Phúc (nguyên Phó Chủ tịch Hội Đông y Vũng Tàu)
