Khó can thiệp và nhiều biến chứng nguy hiểm
Ông Nguyễn Xuân Quang, 80 tuổi (Hà Nội)bị sỏi mật ở cả hai phân thùy gan đã nhiều năm đã phẫu thuật lấy sỏi nhưng thất bại. Gần đây, ông lại xuất hiện các cơn đau quặn gan, người sốt cao, rét run, vàng da nếu không xử lý sỏi to có thể gây tắc đường mật, áp xe gan, xơ gan, thậm trí nhiễm khuẩn huyết và tử vong nhanh.
Lấy sỏi gan qua da
Bệnh nhân được điều trị nội khoa ổn định sau đó mới tiến hành thủ thuật can thiệp chọc qua da vào gan dẫn lưu động mạch tránh nhiễm trùng, điều trị kháng sinh ổn định mới tiến hành lấy sỏi. Sau 2 giờ được can thiệp lấy được toàn bộ sỏi ở hai phân thùy gan qua da, ông đã khỏe mạnh.
GS.TS Phạm Minh Thông, Phó Giám đốc, Trưởng Khoa Chẩn đoán hình ảnh, BV Bạch Mai cho biết, sỏi đường mật trong gan (gọi tắt là sỏi gan) có thể nằm trong vi quản tiểu mật, tiểu quản mật, ống gan phải hay ống gan trái, rất thường gặp ở Việt Nam. Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh là do ký sinh trùng, do rối loạn chức năng gan như xơ gan, viêm gan do thuốc, viêm gan siêu virus, viêm gan B,… gây mất cân bằng các thành phần trong dịch mật, hoặc giảm vận động đường mật thường gặp ở người béo phì, lười vận động…
Ở giai đoạn đầu bệnh thường biểu hiện đầy chướng, chậm tiêu sau ăn. Khi sỏi gây biến chứng, người bệnh có thể gặp phải một trong ba dấu hiệu điển hình, gọi là tam chứng Charco như:Cơn đau quặn gan: thường xuất hiện sau bữa ăn no, đau dữ dội và đột ngột, có thể lan ra vai phải, làm người bệnh khó khăn khi di chuyển, kéo dài từ 15 phút đến vài giờ và có tính chất chu kỳ; sốt: sốt cao rét run kèm vã mồ hôi; Vàng da, vàng mắt.
Điều nguy hiểm là loại sỏi này thường dễ gây biến chứng hơn so với sỏi tại các vị trí khác trong đường mật và các biến chứng thường nguy hiểm đến tính mạng như: áp xe gan, xơ gan, ung thư đường mật trong gan…và nhiễm trùng huyết là biến chứng đặc biệt nghiêm trọng, nếu không xử lý kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng.
Không sẹo mổ và ít biến chứng
GSTS Thông cho biết, các biến chứng do sỏi gan gây ra đều có tác động xấu đến sức khỏe. Vì vậy, phát hiện sớm và điều trị tích cực sẽ giúp làm giảm các triệu chứng, phòng ngừa ảnh hưởng do sỏi gây ra. Các thuốc ít có tác dụng tác dụng với sỏi gan đặc biệt là sỏi sắc tố, thành phần chính bilirubin.
Nội soi mật tụy ngược dòng tiến hành nhanh ít xâm lấn nhưng chỉ giải quyết được tình trạng ứ trệ dịch mật và chỉ thích hợp với những người chưa bị chít hẹp đường mật. Phẫu thuật mổ mở là phương pháp chủ yếu nhưng nhiều bệnh nhân không thực hiện được do có bệnh lý tim mạch hoặc rối loạn đông máu.
Đặc biệt, mổ mở thường gây các biến chứng chảy máu, viêm phúc mạc, chảy máu ổ bụng, dính ổ bụng và sẹo dài, phải cắt nốt mật ruột thì sẽ gây trào ngược và mất chức năng sinh lý của cơ thắt nên dễ gây nhiễm khuẩn do việc trào ngược dịch ruột.
ThS Ngô Quang Định Khoa chẩn đoán hình ảnh, BV Bạch Mai cho biết, ưu điểm lớn nhất của lấy sỏi đường mật qua da là lấy được sỏi mật trong gan ở cả hai phân thùy trong khi nội soi hoặc mổ mở rất hạn chế. Đặc biệt, phương pháp này chỉ cần gây tê, không có sẹo mổ, ít chảy máu và không gây chít hẹp đường mật sau mổ, lấy được cả sẹo lớn 4 – 5cm, lấy được sỏi ở cả đường mật thấp và cao…
Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật rất khó vì chọc qua gan có thể gây chảy máu và tai biến sau mổ nếu kỹ thuật viên không dày dặn kinh nghiệm. Thao tác của kĩ thuật này người ta sẽ mở một đường vào trong đường mật từ thành bụng cỡ 2mm sau đó đưa dụng cụ và dọ vào trong đường mật và bơm thuốc cản quang. Dưới sự hướng dẫn của màn hình tăng sáng khi thấy sỏi, dọ sẽ ôm viêm sỏi và bóp nhỏ đưa ra ngoài hoặc đẩy xuống tá tràng qua đường sinh lý sẽ đi ra ngoài theo phân.
Bệnh nhân chỉ cần mở một đường rất bé thôi nhưng có thể giải quyết được những viên sỏi rất to. Trong quá trình thực hiện bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, sau phẫu thuật chỉ cần theo dõi 24 – 48h rút xông dẫn lưu và ra viện. Biến chứng của kỹ thuật này rất thấp, khoảng 6,8% có thể chảy máu, viêm nhiễm khuẩn đường mật thủng đường mật. Tại BV Bạch Mai đã thực hiện cho khoảng 30 bệnh nhân nhưng chưa có biến chứng.
Thúy Nga
