Chiến đấu cho đến ngày giải phóng niềm Nam, thống nhất đất nước ông xin phục viên về quê. Ông quyết tâm tìm việc làm vừa có lợi cho gia đình, giải quyết ngay công việc cho các em, cho mọi người. Bạn bè rủ đi làm thợ mộc, đi phụ hồ, đi buôn ông đều khước từ.
Ông ươm vườn xoan giống, nhiều người cười chê “sắn chẳng có mà ăn còn đi ươm xoan giống”. Ông lặng lẽ, bình tĩnh chăm sóc vườn xoan. Cuối năm đó ông bán được hàng ngàn cây xoan giống, giá trị thu về gấp 20 lần trồng sắn.
Ông Luật bên vườn hoa.
Cứ thế ông mày mò dần cách làm vườn. Ông đi đến các vườn tạp, đào đánh cây ô rô, cây duối, cây sanh, cây găng cho lên bồn, chăm sóc, tạo ngũ phúc, rồng hút nước, liễu trông trăng. Ông ươm hàng trăm gốc táo, ghép mắt táo Thái Lan, táo Thiện Phiến.
Ông đi Bắc Giang mua vải Lục Ngạn, đi Hưng Yên mua nhãn lồng về làm giống. Vườn nhà ông mùa nào thức ấy, có nhiều loại hoa, cây, con giống bán cho cả vùng rộng lớn phía tây nam Phúc Thọ. Tiếng lành đồn xa, nhiều người tìm đến ông nhờ thiết kế cho mấy sào vải, hàng mẫu táo lai, hàng mẫu nhãn.
Trong điều kiện xã hội công nghiệp hóa, khu công nghiệp lấn dần, đất thửa nhỏ lẻ, đất rộc lầy thụt. Ông về Hà Nam lấy giống sen trồng lấy hạt, đưa lên loại hạt đặc sản của vùng Tam Nông, cứu cánh hàng trăm con người có việc làm. Ông mua giống đu đủ Đài Loan, có đặc tính ra hoa tập trung vào mùa hè, quả chín thịt tím thơm, cho năng suất cao.
Với đức tính vô tư, ai cần giúp thì ông giúp đến nơi, đến chốn. Ông luôn giữ kỷ luật nghiêm như thời trong quân ngũ, giờ nào việc nấy. Không nghiện rượu, bia, không hút thuốc lá, thuốc lào. Sống làm việc ở môi trường cây xanh thoáng đãng, không khí trong lành.
Mặc dù làm việc nặng nhọc, đào hố, đánh cây, tỉa cành, ông không hề mệt, ngược lại khiến ông khỏe, chân tay săn chắc. Ông bảo, con người ta như con dao, không làm thì gỉ. Ông vô tư, đầu óc thanh thản, không lúc nào tính toán thiệt hơn, không cạnh tranh.
Bây giờ anh em ông có 6 nhà vườn, mỗi năm mỗi nhà vườn thu về hàng trăm triệu, cung cấp cây giống, làm cây cảnh cho các công ty. Trên đường quốc lộ 32, địa phận xã Thượng Nông có hàng chục quán bán hàng cây con giống nhất là dịp cuối năm mùa đu đủ, mùa táo.
Với hiệu quả từ làm vườn, ông đã 3 lần được vinh danh Nông dân làm ăn giỏi tại Hội nghị biểu dương nông dân làm ăn giỏi tỉnh Phú Thọ. Làm vườn như ông Luật vừa giàu, vừa vinh dự, vừa khỏe.
Đặng Văn Toàn (Phú Thọ)
