Điều trị tăng huyết áp ở người bệnh thận mạn

Xấp xỉ 1/3 người Mỹ trưởng thành có tăng huyết áp. Tỷ lệ bệnh nhân tăng huyết áp cao hơn ở bệnh nhân bị bệnh thận mạn và tăng theo mức độ nặng của bệnh thận mạn. Ước tính ở Mỹ, tăng huyết áp xảy ra ở 23,3% ở những người không có bệnh thận mạn và 35,8% ở bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn 1; 48,1% ở giai đoạn 2; 59,9% ở giai đoạn 3 và 84,1% ở bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn 4 và 5. Tăng huyết áp cũng thường gặp ở bệnh nhân lọc máu chu kỳ, lọc màng bụng và những bệnh nhân đã ghép thận.

Nguyên tắc điều trị: Cá nhân hóa huyết áp mục tiêu và thuốc điều trị theo tuổi, bệnh tim mạch phối hợp và lối sống, nguy cơ tiến triển của bệnh thận mạn, có hay không có bệnh đái tháo đường và sự dung nạp của điều trị. Nên dùng các thuốc tác dụng kéo dài (1 lần/ngày). Phối hợp thuốc điều trị huyết áp khi huyết áp tâm thu ≥ 20mg mức huyết áp mục tiêu. 

Mục tiêu điều trị: Hạ huyết áp, làm chậm tiến triển bệnh thận mạn đến suy thận, giảm nguy cơ tim mạch

Thay đổi lối sống: Khuyến khích thay đổi lối sống ở bệnh nhân bệnh thận mạn để làm giảm huyết áp và cải thiện tình trạng tim mạch và các vấn đề khác: Đạt được hoặc duy trì cân nặng hợp lý (BMI từ 20 - 25). Giảm muối < 90mmol (2g) natri/ngày (tương đương 5g natrichloride), trừ khi có chống chỉ định. Thực hiện chương trình vận động thể lực thích hợp với sức khỏe tim mạch, ít nhất mối lần 30 phút và 5 lần/tuần. Hạn chế rượu, không hơn 2 cốc tiêu chuẩn/ngày đối với nam và không hơn 1 cốc tiêu chuẩn/ngày đối với nữ. 

Lựa chọn thuốc điều trị: Các loại thuốc không chỉ làm hạ huyết áp mà còn làm giảm protein niệu được khuyến cáo là lựa chọn đầu tiên cho phần lớn bệnh nhân bệnh thận mạn và tăng huyết áp; các nghiên cứu cho thấy có lợi ích lâu dài trên tim mạch và thận khi protein niệu giảm. Thuốc tác động lên hệ renin- angiotesin-aldosteron (RAAS) như ức chế men chuyển (ACEI) hoặc ức chế thụ thể angiotesin (ARB) được khuyến cáo là lựa chọn đầu tiên cho những bệnh nhân này. Bảng 1 cung cấp khuyến cáo sử dụng thuốc hạ áp ở bệnh nhân bệnh thận mạn có hoặc không có đái tháo đường và có hoặc không có protein niệu.

Khuyến cáo lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp ở bệnh nhân bệnh thận mạn

TS.BS Nguyễn Văn Triệu (Viện Điều trị cán bộ cao cấp Quân đội)