Vô sinh đa phần do lối sống
Theo số liệu mới nhất, tỷ lệ vô sinh hiếm muộn ở Việt Nam hiện là 7,7%, trong đó vô sinh 1 (nguyên phát) là 3,8% vô sinh 2 là 3,9%. Trong vô sinh, nam giới chiếm khoảng 40%, nữ giới 40%, còn lại đến từ cả hai phía.
BS Hồ Sỹ Hùng, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản Quốc gia, Bệnh viện Phụ sản T.Ư cho biết, nguyên nhân gây vô sinh hàng đầu với nữ giới, đặc biệt ở Việt Nam là do viêm nhiễm, tắc vòi trứng…
Một số nguyên nhân làm giảm dự trữ buồng trứng như lớn tuổi, lạc nội mạc tử cung trong buồng trứng khiến số lượng trứng ít đi, hoặc ngược lại là buồng trứng đa nang… gọi chung là rối loạn phóng noãn (theo cách nhiều hay ít).
Ngoài ra, một số nguyên nhân có thể gặp như các bất thường từ khối u (u xơ tử cung, polip buồng tử cung), hay dính buồng tử cung, thậm chí không có tử cung.
Ở nam giới, nguyên nhân thường do bất thường về tinh dịch đồ ở mức độ khác nhau. Mức độ nhẹ là số lượng, chất lượng tinh trùng giảm đi; nặng có thể gần như có rất ít tinh trùng hoặc đa số tinh trùng bị bất thường.
Theo BS Hồ Sỹ Hùng, ngoài những nguyên nhân chủ quan, đa số vô sinh do khách quan đưa lại là lối sống của cả 2 giới.
Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân dẫn tới vô sinh. Ảnh minh họa.
Ở nam giới, hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, chế độ ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh như thức khuya nhiều và các yếu tố tác động từ môi trường làm giảm số lượng tinh trùng và tinh trùng bị bất thường.
Ở nữ giới, việc viêm nhiễm phần phụ chủ yếu do vệ sinh cơ quan sinh dục không tốt, nạo hút thai nhiều, sử dụng các biện pháp tránh thai không hợp lý đã dẫn tới vô sinh.
Hiện xu thế vô sinh gặp nhiều hơn ở người trẻ nhưng cũng gặp nhiều ở người lớn tuổi. “Đó là tình trạng chung của xã hội đang phát triển khi ngày càng nhiều người ngại lập gia đình, phấn đấu sự nghiệp nên sinh con muộn. Tới khi tính có con thì khả năng sinh sản đã giảm”, BS Hồ Sỹ Hùng cho biết.
Có trường hợp sinh con đầu tiên, rồi cả chục năm mới tính tiếp tục mang bầu lại lâm vào tình trạng vô sinh thứ phát.
Theo BS Hồ Sỹ Hùng, ở người trẻ nguyên nhân vô sinh phần nhiều do thói quen sinh hoạt, lối sống không lành mạnh, nạo hút thai, quan hệ tình dục không bảo vệ…
Vòng quay nghiệt ngã
“Có những trường hợp điều trị vô sinh rất nhiều năm, trước khi tới Trung tâm hỗ trợ sinh sản, họ đã đi qua rất nhiều nơi, cả những nơi không đúng chuyên khoa người ta vẫn lần mò điều trị hết đông y tới tây y, sử dụng rất nhiều thuốc, khi quay lại đây gần như kinh tế đã kiệt quệ, hoàn cảnh rất đáng thương”, BS Hồ Sỹ Hùng chia sẻ.
Điều trị vô sinh hiếm muộn ở Việt Nam không nằm trong danh mục chi trả của BHYT. Nhiều bệnh nhân trải qua quá trình khám, xét nghiệm tìm ra được một biện pháp hợp lý nhất thì hết khả năng chi trả, lại chạy vạy vay mượn, bán đất đai nhà cửa.
Trong khi đó, điều trị vô sinh thành công nhất, thuận lợi nhất thì tỉ lệ thành công cũng chỉ là 50 – 70% chứ không phải cứ điều trị là có kết quả cao nhất. Ngay với thụ tinh ống nghiệm đạt kết quả rất cao nhưng không phải tất cả.
Theo BS Hồ Sỹ Hùng, nếu làm thụ tinh trong ống nghiệm thì chi phí trung bình cho một lần khoảng 80 triệu đồng.
“Gian nan, vất vả, kiệt quệ tài chính, tới khi kết quả không đạt thì cảm giác của họ đau đớn đến thế nào. Tôi thấy dường như mọi thứ phía trước với họ sụp đổ. Họ khóc rất vô thức. Đó là gánh nặng về vật chất, còn tinh thần tình cảm cũng rất đáng nói.
Có những cặp vợ chồng cố gắng động viên nhau điều trị nhiều lần, thậm chí coi như lần điều trị này là cứu cánh cuối cùng cho cuộc hôn nhân. Họ còn thỏa thuận nếu có con thì còn tiếp tục ở với nhau, nếu không sẽ chia tay”, BS Hồ Sỹ Hùng chia sẻ.
BS Hồ Sỹ Hùng chia sẻ thêm, có lẽ nhiều cặp vợ chồng cả cuộc đời chỉ theo một vòng quay nghiệt ngã: kiếm tiền, dành dụm, tới viện điều trị vô sinh. Khi chưa có kết quả, họ lại quay trở về lại kiếm tiền, dành dụm và tới viện thăm khám, điều trị…
Mai Khôi (tổng hợp)
