Theo Hiệp hội Đột quỵ Thế giới, khoảng 1/3 người bị đột quỵ đã từng trải qua cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua, trong số đó có khoảng 12% trường hợp đã tử vong chỉ trong vòng 1 năm. Tỷ lệ đột quỵ ở những người từng bị thiếu máu não thoáng qua cụ thể như sau:
Tỷ lệ xảy ra đột quỵ sau 7 ngày là 11%.
Tỷ lệ xảy ra đột quỵ trong vòng 90 ngày là 9% – 17%.
Tỷ lệ xảy ra đột quỵ trong 5 năm tiếp theo là 24% – 29%.
Cơn thiếu máu não thoáng qua (tên tiếng anh: transient ischemic attack, viết tắt: TIA) là tình trạng gián đoạn quá trình cung cấp máu lên não tạm thời và không gây tổn thương não vĩnh viễn hoặc nhồi máu não cấp tính. Triệu chứng cơn thiếu máu não thoáng qua thường xuất hiện và biến mất sau đó nên người bệnh có thể chủ quan, không đến bệnh viện thăm khám kịp thời.
 |
Dấu hiệu nhận biết cơn thiếu máu não thoáng qua, cần lưu ý. Ảnh minh họa |
Tuy nhiên, cơn thiếu máu não thoáng qua được xem là một trong những cảnh báo đột quỵ sắp xảy ra. Đặc biệt, đối với những người từng bị đột quỵ, cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua có thể là dấu hiệu cảnh báo tái đột quỵ trong tương lai gần. Thống kê về số trường hợp bị đột quỵ thiếu máu cục bộ hàng năm cho thấy, có khoảng 40% trường hợp đã từng bị thiếu máu não thoáng qua trước đó.
Nguyên nhân hình thành cơn thiếu máu não thoáng qua
Thiếu máu não thoáng qua có cùng nguồn gốc với bệnh đột quỵ thiếu máu não cục bộ. Sự gián đoạn tạm thời của dòng máu chảy lên não do có cục máu đông hoặc động mạch não bị chít hẹp là nguyên nhân dẫn đến cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua.
Cụ thể, các mảng xơ vữa (chất béo) bị tích tụ gây hẹp động mạch não hoặc cục máu đông hình thành ở động mạch não hay tại bất kỳ vị trí nào trong cơ thể (thường gặp nhất ở tim) nhưng có xu hướng di chuyển đến các động mạch, sẽ làm giảm lưu lượng máu chảy lên não gây ra tình trạng thiếu máu não thoáng qua.
Dấu hiệu nhận biết cơn thiếu máu não thoáng qua
Thông thường, các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua chỉ kéo dài trong vài phút. Đa phần các dấu hiệu này sẽ biến mất trong vòng 1 giờ đồng hồ, dù hiếm gặp nhưng đôi khi chúng có thể kéo dài đến 24 giờ.
Các triệu chứng thiếu máu não thoáng qua có thể khởi phát một cách đột ngột, bao gồm các biểu hiện phổ biến sau đây:
Cảm thấy yếu mệt, tê mỏi, khó cử động hoặc liệt một bên cơ thể
Nói ngọng bất thường, nói khó, phát âm không rõ
Giảm thị lực, mù tạm thời ở một bên mắt hoặc cả hai mắt
Chóng mặt
Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân
Ai là người có nguy cơ cao gặp cơn thiếu máu não thoáng qua
Bất kỳ ai cũng có thể bị cơn thiếu máu não thoáng qua, tuy nhiên nguy cơ xảy ra cao hơn với người trên 55 tuổi, người có bệnh tăng huyết áp, mỡ máu cao, đái tháo đường.
Cách phòng tránh cơn thiếu máu não thoáng qua
Kiểm soát bệnh đái tháo đường: Đây là nguyên nhân phổ biến gây thiếu máu não thoáng qua và nguy cơ đột quỵ. Các biến chứng mạch máu do bệnh đái tháo đường khiến người bệnh dễ bị đột quỵ, theo bác sĩ Trang. Người bệnh cần sớm điều trị bệnh, kiểm soát tốt lượng đường và cholesterol trong máu.
Duy trì thói quen tập thể dục: Vận động giúp tăng cường sức đề kháng, lưu thông máu tốt, giảm mỡ máu, tránh tăng huyết áp. Từ đó, giúp phòng tránh được nhiều bệnh lý nguy hiểm, trong đó có tình trạng thiếu máu não thoáng qua. Một người trưởng thành cần tập thể dục, thể thao ở cường độ trung bình tối thiểu 15-30 phút mỗi ngày hoặc cường độ cao khoảng 75-150 phút mỗi tuần.
Chế độ ăn uống khoa học: Hạn chế mỡ động vật, bia rượu, thức ăn nhanh, đồ uống có gas, bánh kẹo ngọt, tránh nạp quá nhiều muối, tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống nhiều nước lọc mỗi ngày giúp cải thiện mạch máu não, giảm nguy cơ tăng cân, phòng ngừa nguy cơ đột quỵ.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Thừa cân béo phì (chỉ số BMI hơn 30) góp phần hình thành các bệnh lý có nguy cơ gây ra cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, đái tháo đường.
Người thừa cân cần giảm cân khoa học với chế độ ăn kiêng và duy trì việc tập thể dục mỗi ngày. Từ đó, duy trì huyết áp ổn định và lượng cholesterol trong máu đạt mức bình thường, tức chỉ số cholesterol toàn phần dưới 200 mg/dL (tương đương 5,1 mmol/L).
Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia: Hút thuốc lá và uống rượu bia làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, xơ vữa mạch mạch, hình thành cục máu đông, chít hẹp mạch máu. Đây là những yếu tố dẫn đến thiếu máu não thoáng qua. Lạm dụng các loại thuốc cũng làm tăng nguy cơ này. Do đó, người bệnh chỉ nên dùng thuốc khi có chỉ định từ bác sĩ.
