Cứu bệnh nhân u trung thất xâm lấn tim, phổi

Không biểu hiện u đã nguy kịch

Chị Vũ Thị Th. (55 tuổi, Hưng Yên), làm thợ may nên khi bị đau vai gáy 6 năm chị vẫn cho là chuyện bình thường. Cuối năm 2018, trong lúc dọn dẹp nhà cửa chuẩn bị cưới con, chị đau nhiều, kèm đau ngực, sụp mi mắt 2 bên, đi khám phát hiện khối u trung thất trước kích thước 8x10 cm. Khối u xâm lấn rộng vào màng tim, làm tắc gần hoàn toàn hệ tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch vô danh, u ranh giới không rõ với thùy trên phổi (P), khối kích thước 14x24mm thùy giữa phổi, hạch lớn trung thất 34mm và nhiều dịch màng phổi. Tình trạng bệnh được các bác sĩ đánh giá là hết sức nghiêm trọng.

Khi phát hiện ra bệnh cả bệnh nhân và gia đình đều hết sức bàng hoàng vì các biểu hiện trước đây của bệnh nhân không có gì đáng kể. Một hội đồng hội chẩn đa chuyên khoa gồm các giáo sư, bác sĩ của Trung tâm Hô hấp, Trung tâm Ung bướu, Khoa Phẫu thuật Lồng ngực, Đái tháo đường, Gây mê hồi sức... đã được thành lập và quyết định tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân, bởi nếu chậm chễ, khối u xâm lấn sâu vào tim phổi thì khả năng phẫu thuật sẽ rất khó thực hiện và tính mạng bệnh nhân sẽ bị đe dọa. Đây là 1 ca mổ phức tạp cần những phẫu thuật viên có kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại ở một cơ sở Phẫu thuật lồng ngực lớn mới có thể triển khai được.

Các chuyên gia cho biết, trung thất là vùng nằm giữa lồng ngực, được giới hạn bởi các túi màng phổi ở xung quanh. Trung thất được chia thành 3 khu vực: trung thất trước, trung thất giữa và trung thất sau. U trung thất ở giai đoạn đầu gần như không có triệu chứng, giai đoạn sau có rất nhiều biểu hiện lâm sàng.

Các biểu hiện lâm sàng thường phụ thuộc vào vị trí u trung thất và tình trạng chèn ép, xâm lấn các thành phần trong trung thất như: chèn ép tĩnh mạch chủ trên gây phù dưới mặt, cổ, ù tai, chóng mặt sau đến phù cả tay và cẳng tay, các tĩnh mạch cổ, tĩnh mạch nông ở trước ngực giãn, nổi rõ, hố trên đòn bị đầy do phù; Chèn ép đường thở gây khó thở, ho khan; Chèn ép dây thần kinh quặt ngược trái gây khó phát âm, khàn tiếng; Chèn ép dây thần kinh hoành, chèn ép thực quản…Tình trạng bệnh nặng có nguy cơ tiến triển suy hô hấp. Khi suy hô hấp, nguy cơ tử vong rất nhanh.

Đấu trí để giành sự sống cho bệnh nhân

Đánh giá về ca bệnh này, ThS.Ngô Gia Khánh ThS.BS Ngô Gia Khánh, Phụ trách Khoa Phẫu thuật lồng ngực và mạch máu cho biết: Đây là một trong những ca khó vì đó là khối u trung thất rất lớn, xâm lấn vào gần như tất cả các bộ phận xung quanh: mạch máu lớn, tĩnh mạch chủ trên (là tĩnh mạch đưa về tim), tĩnh mạch vô danh (là phần tĩnh mạch đổ vào tĩnh mạch chủ trên). Quá trình phẫu thuật rất khó khăn do khối u lớn, xâm lấn cả vào màng tim, màng phổi, rất nhiều mạch máu tăng sinh, bệnh nhân lại có tiền sử đái tháo đường týp 2 và tình trạng nhược cơ.

Khối u trung thất được lấy ra thành công ở bệnh nhân

Ngày 20/12/2018, ca mổ được tiến hành. 5 giờ phẫu thuật là cuộc đấu trí căng thẳng của các bác sĩ để giành lại sự sống cho bệnh nhân: bác sĩ phải cưa toàn bộ xương ức, mở ngực trước bên (đường mổ HemiClamshell – đây là đường mổ rất rộng rãi chỉ được áp dụng cho những trường hợp đặc biệt khó) cắt bỏ toàn bộ khối u, cắt toàn bộ phần màng tim, tĩnh mạch chủ trên, tĩnh mạch vô danh sau đó các bác sĩ đã tạo hình lại hệ tĩnh mạch chủ trên, tĩnh mạch vô danh bằng miếng vá nhân tạo, cắt thùy giữa phổi (P), lấy hạch trung thất. Ca mổ thành công trong tiếng thở phào nhẹ nhõm của ekip phẫu thuật và niềm vui mừng của gia đình.

Tuy nhiên sau phẫu thuật 3 ngày bệnh nhân tiến triển nặng lên: xuất hiện đợt cấp nhược cơ, viêm phổi 2 bên, chụp phim trường phổi 2 bên trắng xóa, sốc nhiễm khuẩn, sốt cao liên tục, nồng độ Oxy máu tụt thấp, cấy dịch phế quản ra vi khuẩn Acinetobacter baumannii kháng lại gần như tất cả các loại kháng sinh hiện có. Tình trạng hết sức nguy kịch đe dọa tính mạng. Đã có lúc gia đình không còn hy vọng và nghĩ đến việc chuẩn bị lo hậu sự cho bệnh nhân.

Tuy nhiên, với sự quyết tâm của các thầy thuốc, sự tin tưởng của gia đình, sau 1 tháng điều trị tích cực tại Khoa Hồi sức tích cực (bệnh nhân được mở khí quản, điều trị kháng sinh tích cực và lọc huyết tương 14 lần), bệnh nhân dần ổn định, tự thở, ho khạc được, tình trạng viêm phổi và nhiễm trùng được kiểm soát và phim chụp CLVT không còn hình ảnh khối u.

Ngày 12/2/2019, sau gần 2 tháng nằm viện, bệnh nhân được các bác sĩ cho xuất viện với tình trạng hồi phục hoàn toàn không có biến chứng trong niềm hân hoan vui mừng của tập thể các y bác sĩ và gia đình bệnh nhân.

Khối u trung thất, chủ yếu được tạo ra từ các tế bào mầm hoặc tế bào tăng sinh trưởng trong mô tuyến ức, mô thần kinh, mô bạch huyết có thể là lành tính hoặc ác tính, giai đoạn sớm bệnh nhân gần như không có triệu chứng. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện, phẫu thuật loại bỏ kịp thời khối u có thể xâm lấn gây chèn ép tim, phổi, mạch máu lớn cản trở quá trình tuần hoàn, hô hấp. Bệnh nhân sẽ xuất hiện các triệu chứng: đau ngực, khó thở, ho ra máu, sụt cân, suy yếu cơ thể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chức năng sống, chức năng hô hấp, tuần hoàn... Nếu khối u ác tính có thể di căn đến màng tim, phổi đe dọa tính mạng của người bệnh. Vì vậy, các khối u trung thất cần được chẩn đoán, phát hiện và xử trí kịp thời.