Mùa hè nóng nực dễ sinh chứng tâm (tim) dương đột ngột hư thoát. Đây là một loại chứng trạng nguy kịch, do nóng quá dương khí của tâm đột ngột thoát hết ra ngoài. Tông khí (khí của thức ăn đồ uống hòa với khí của trời đất) cũng tiết ra theo, thần mất đi chỗ dựa. Dương khí tuyệt là do mồ hôi ra quá nhiều, làm vong dương, hoặc do ốm đau lâu ngày khí huyết suy kiệt, hoặc do tuổi cao nguyên khí hư suy, làm tâm dương suy yếu lại cảm nhiễm nhiệt tà, hoặc do dùng sai thuốc, hoặc lao động ngoài trời nóng quá sức chịu đựng mà sinh bệnh.
Triệu chứng chung: Bệnh nhân đột ngột mồ hôi ra đầm đìa, tay chân lạnh toát, môi, miệng tím tái, đoản hơi khó thở, thần chí lơ mơ, có trường hợp hôn mê, mạch vi muốn tuyệt. Bệnh này thường có các triệu chứng dự báo trước như đoản hơi, hồi hộp, mệt mỏi, hễ lao động nhẹ thì bệnh nặng thêm, có những cơn đau thắt ngực, hoặc tức ngực, lưỡi có màu tía tối, mạch trầm tế hoặc kết đại nhưng là mạch tuyệt (khó bắt).
Chứng này thường gặp ở người cao tuổi sức khỏe yếu, hoặc người ốm đau lâu ngày làm hao dương khí, tổn âm huyết. Đối với người cao tuổi thì tạng khí suy yếu, tâm và vị (tim và dạ dày) phần dương hao tổn, ăn uống hấp thu kém, không hóa sinh được nhiều tinh chất của thức ăn để nuôi cơ thể, làm tâm dương hư tổn, khi tâm dương hư thoát đột ngột thì huyết khó lưu thông, mạch máu không lưu loát mà hình thành chứng ứ huyết, trong quá trình diễn biến của chứng tâm dương hư thoát thường kèm theo các triệu chứng: Môi miệng, móng tay móng chân tím tái, toàn thân tê dại, lưỡi có nốt ứ huyết.
Theo Đông y, một âm thì không sinh, một dương thì không trưởng. Khi âm kiệt thì dương không có chỗ dựa mà tản mác trôi nổi. Ngược lại khi dương vong thì âm không hóa sinh để phát triển mà cạn kiệt, cho nên khi mắc chứng tâm dương đột ngột hư thoát, là dương khí bị suy bại cho nên ngoài da nóng, chân tay ấm, mạch tế sác nhưng ấn tay mạnh một chút thì vô lực, đó là biểu hiện của âm dịch bị khô kiệt do quá nóng, đến lúc này thì bệnh tật đã nguy cấp, nếu không được cứu chữa kịp thời thì dương đột ngột thoát ra, âm dương sẽ chia lìa bệnh nhân tử vong.
TTND.BS cao cấp Nguyễn Xuân Hướng
