Chạy đua thời gian cứu các tế bào não

Tranh thủ từng phút cứu bệnh nhân đột quỵ

Nhiều nghiên cứu trên thế giới nhận thấy chạy đua với thời gian để cứu sống các tế bào não sẽ để lại ít di chứng nhất và tỷ lệ  bệnh nhân hồi phục cao nhất. Nghiên cứu tại các nước phát triển cho thấy, những bệnh nhân được dùng thuốc tiêu huyết khối trước 130 phút kể từ khi khởi phát đột quỵ não sẽ có kết quả tái thông mạch máu tốt hơn so với dùng sau 130 phút. Kết quả tái thông mạch máu cũng tương quan với kết cục tốt sau 3 tháng.

Qua thực hành lâm sàng, nhóm bác sĩ Lưu Xuân Minh, Đỗ Thanh Hòa, Lê Xuân Dương đã thực hiện đề tài: "Bước đầu đánh giá hiệu quả cấp cứu và điều trị bệnh nhân đột quỵ não cấp tại khoa cấp cứu – Bệnh viện T.Ư Quân đội 108” để hoàn thiện công tác cấp cứu người bệnh đột quỵ não.

Các bác sĩ đã theo dõi 1.954 bệnh nhân đột quỵ não được tiếp nhận tại khoa cấp cứu. Tuổi trung bình của các bệnh nhân đột quỵ não cấp được khám là 65,82±12,34 tuổi. Có 1.065 bệnh nhân thiếu máu não chiếm tỷ lệ 54,5%. Hầu hết bệnh nhân bị liệt nửa người (98,1%) và liệt dây VII trung ương (89%) khi nhập viện. Tỷ lệ bệnh nhân có thời gian từ khi khởi phát đến khi vào khoa cấp cứu trong vòng 6 giờ là 46,7%. Đây là thời gian vàng để điều trị tiêu huyết khối, sẽ làm tăng thêm ít nhất 30% cơ may tránh cho bệnh nhân không bị tàn tật hoặc giảm mức độ tàn tật.

Trong nghiên cứu, hầu hết bệnh nhân nhồi máu não được chẩn đoán trên phim chụp cắt lớp vi tính sọ não biểu hiện bằng các tổn thương giảm tỷ trọng tương ứng với vùng động mạch não chi phối. Bên cạnh đó, tỷ lệ bệnh nhân có tổn thương mạch máu lớn chiếm trên 70% và hệ mạch não trước chiếm trên 80%. Việc đánh giá chi tiết đặc điểm tổn thương trên hình ảnh cắt lớp vi tính góp phần quan trọng trong tiên lượng bệnh nhân và dự đoán các di chứng sau này.

Thực hiện nhanh nhiều xét nghiệm

Theo các bác sĩ, rối loạn nhịp tim vừa là nguyên nhân vừa là hậu quả của đột quỵ não. Nhiều rối loạn nhịp nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng như nhịp nhanh thất, rung thất, xoắn đỉnh cần được khảo sát sớm, trong điều kiện bệnh nhân đột quỵ dễ có hiện tượng “chồng lấn” do các triệu chứng của đột quỵ cũng tương tự phần nào các triệu chứng rối loạn ý thức ở bệnh nhân rối loạn nhịp nguy hiểm. 

ThS.BS Lưu Xuân Minh cho biết, bệnh nhân đột quỵ não thường rối loạn các chức năng của từng phần cơ thể gây nguy hiểm đến tính mạng như hô hấp, tuần hoàn. Bệnh nhân từ khi vào khoa cấp cứu đến khi chụp mạch não trung bình chỉ mất 23 phút, thời gian từ khi vào khoa cấp cứu đến khi truyền thuốc tiêu sợi huyết và chọc động mạch can thiệp lần lượt là 48 và 78 phút. Nghiên cứu chỉ ra, những bệnh nhân đột quỵ não cấp khởi phát trước 60 phút có tỷ lệ cải thiện tốt hơn về chức năng thần kinh. Việc tổ chức cấp cứu hợp lý, chẩn đoán chính xác làm cải thiện thêm 26%  hiệu quả điều trị đột quỵ não cấp.

Theo khuyến cáo của Hội Đột quỵ Hoa Kỳ (ASA), hình ảnh sọ não cần được chụp trong vòng 20 phút  từ khi vào cửa khoa cấp cứu ở ít nhất 50%  số bệnh nhân đột quỵ, đồng thời thời gian từ khi nhập viện đến khi được tiêu sợi huyết ≤ 60 phút cần được thực hiện ở ít nhất 50% bệnh nhân thiếu máu não cấp hoặc ≤ 45 phút  nhằm đem lại lợi ích tốt nhất cho bệnh nhân đột quỵ não.