Chăm nhỏ thuốc mũi: Cô gái 23 tuổi bị teo chân và lão hóa

TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng Khoa Nội tiết và Đái tháo đường, bệnh viện Bạch Mai cho biết, cô gái 23 tuổi sống ở Hà Nội được mẹ đưa đến khám vì thấy mặt tròn và mệt.

Khám thấy mặt tròn, bụng to, chân tay teo, cao 1 m50, nặng 57kg... đặc biệt thấy bụng và đùi có rất nhiều vết rạn da màu đỏ. Tóm lại là điển hình của Hội chứng Cushing

Hỏi kỹ thì cô gái kể là bị ngạt mũi và đưa cho mình xem lọ thuốc xịt mũi đang dùng (xem hình). Cô kể là cứ ngạt mũi là xịt, trung bình xịt ngày 3-4 lần. Xem kỹ thuốc H...cort này thấy có thành phần Dexamethasone là loại corticosteroid rất mạnh, nếu dùng kéo dài dễ gây ra nhiều biến chứng như suy thượng thận, đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, loét dạ dày, rối loạn tâm thần... nhưng với cô gái này thì thuốc còn gây lùn và lão hóa sớm.

Chăm nhỏ thuốc mũi: Cô gái 23 tuổi bị lùn và lão hóa sớm

Sau khi nghe Bác sỹ phân tích, mẹ cô gái thú nhận là bà cũng thường xuyên dùng loại thuốc xịt mũi này. Giật mình nhìn kỹ mới thấy trước mặt mình lại là một bà béo, mặt tròn, và chân tay teo....

Trên FB bacsy Tran người đã tham gia nhiều nghiên cứu về tác hại của corticosteroid, chủ yếu trong lĩnh vực điều trị hen phế quản, nhưng tác hại của corticosteroid áp dụng chung cho mọi người đã đăng tải các nghiên cứu về tác hại của corticosteroid như sau:

Một nghiên cứu sử dụng số liệu của Anh quốc đăng trên tạp chí Journal of Asthma and Allergy năm 2018 cho thấy so với người không dùng corticosteroid, người dùng corticosteroid tăng cao tỉ lệ mắc mới một loạt bệnh như loãng xương, gãy xương, viêm phổi, bệnh tim mạch, đục thủy tinh thể, suy thận, ngừng thở lúc ngủ, trầm cảm, tiểu đường nhóm 2, và tăng cân. Nguy cơ tăng từ vài chục tới vài trăm % tùy bệnh.

Nghiên cứu này có cỡ mẫu lớn và theo dõi bệnh nhân trong thời gian dài, là một trong số ít đã chứng minh corticosteroid làm tăng tỉ lệ mắc mới hàng loạt bệnh.

Đặc biệt, trong nhóm dùng corticosteroid, tổng liều dùng càng cao thì nguy cơ các bệnh này càng cao, và càng đặc biệt hơn, nguy cơ tăng sớm, bắt đầu ngay với những liều nhỏ, với một số bệnh là 1 gram corticosteroid trở lên, với một số bệnh khác là chỉ 0.5-1 gram đã tăng nguy cơ.

Trong điều trị hen, ngưỡng 1 gram corticosteroid tương đương với khoảng 4 liều điều trị cơn hen, là khá nhỏ. Trong điều trị các bệnh khác như viêm khớp, hay lupus, do liều điều trị corticosteroid lớn nên càng dễ dàng đạt tới ngưỡng này.

Nói thế để thấy corticosteroid gây hại từ rất sớm với liều điều trị nhỏ, chứ không phải đợi tới lúc dùng nhiều, kéo dài mới gây hại.

Những nghiên cứu tương tự sau này trên các nhóm bệnh khác như tâm phế mãn, viêm mũi mãn tính có polyp (mới đăng trên tạp chí Clinical Therapeutics)…cũng có kết quả tương tự.

Một nghiên cứu khác gần đây trên bệnh nhân hen cho thấy không chỉ liều phơi nhiễm mà khoảng cách giữa các lần phơi nhiễm ảnh hưởng tới nguy cơ gây bệnh. Những người dùng corticosteroid với khoảng cách gần nhau giữa các lần dùng tăng nguy cơ một loạt bệnh so với người dùng với khoảng cách giữa các liều xa nhau.

Corticosteroid có tác dụng giảm viêm mạnh, nên nhiều loại viêm nhiễm thông thường nếu dùng thuốc này thì giảm triệu chứng ngay, nên người bệnh lại tưởng là thuốc tốt. Thực ra là rất có hại.

Bộ Y phải chấn chính việc mua bán thuốc chứa corticosteroid, không thể mua mà không có đơn. Phải phạt nặng những loại thuốc đông y, thực phẩm chức năng…nếu phát hiện thấy corticosteroid trong thành phần. Bà con phải hết sức thận trọng khi mua thuốc về tự điều trị vì sát thủ thầm lặng này.