Cao huyết áp là một trong những triệu chứng của bệnh
1 trong 5 tai biến sản khoa hàng đầu
GS.TS Nguyễn Viết Tiến, nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản TƯ cho biết, tiền sản giật – sản giật là một trong 5 tai biến sản khoa hàng đầu tại Việt Nam cùng với băng huyết sau sinh, nhiễm trùng hậu sản, vỡ tử cung và uốn ván rốn.
Trong các nguyên nhân gây tử vong mẹ: Băng huyết sau sinh 31%; nhiễm trùng 13%, nạo phá thai 9%, tiền sản giật – sản giật 16%, vỡ tử cung 4% và 24% chưa rõ nguyên nhân. Như vậy, tiền sản giật đứng thứ hai về tử vong mẹ nhưng tỷ lệ tử vong ở con là 30%.
Tiền sản giật là bệnh nhiễm độc thai thường gặp, chiếm tỷ lệ 2-8% số phụ nữ mang thai, phần lớn xảy ra trong thời kỳ mang thai đầu tiên. Đây là một hội chứng gồm cao huyết áp, protein niệu và có thể có phù hay không phù xuất hiện sau tuần thứ 20 của thai kỳ ở những sản phụ trước đó có huyết áp bình thường.
Trong bệnh lý này có hiện tượng giảm tưới máu cơ quan thứ phát do co thắt mạch và hoạt hóa nội mạch; gây rối loại và tổn hại nhiều hệ cơ quan của người mẹ: thận, gan, não, hệ thống đông máu, bánh nhau.
Tiền sản giật cũng có thể xuất hiện trước 20 tuần ở những bệnh nhân thai trứng hoặc bệnh lupus…, đôi khi kèm theo các triệu chứng: nhức đầu, hoa mắt, ù tai, rối loạn ý thức…
Sinh con đầu chú ý dấu hiệu cảnh báo
Theo GS.TS Nguyễn Viết Tiến, tiền sản giật có hai mức độ: nhẹ (huyết áp ≥140/90mmHg; protein niệu ≥ 300mg nước tiểu 24 giờ hay ≥ 1+ trên que nhúng); Nặng (huyết áp 160/110 mmHg, protein niệu ≥ 2000mg nước tiểu 24 giờ hay ≥ 2+ trên que nhúng, thiểu niệu khi lượng nước tiểu trong 24 giờ ≤ 400 mg, creatinin huyết thanh ≥ 1,2 mg/dL; phù phổi, nhức đầu, thay đổi thị giác, đau thượng vị; suy chức năng gan, giảm tiểu cầu, thai chậm tăng trưởng…
Tiền sản giật không được điều trị có thể dẫn đến biến chứng rau bong non, phù phổi, xuất huyết não, rối loạn tâm thần cho mẹ hoặc tử vong (10%). Do chưa xác định được nguyên nhân của tiền sản giật nên chưa có cách điều trị đặc hiệu và phòng ngừa bệnh này.
Sản giật là sự xuất hiện cơn co giật ở sản phụ bị tiền sản giật và không có nguyên nhân khác. Sản giật có thể xuất hiện trước, trong và sau chuyển dạ. Khoảng 10% trường hợp sản giật, đặc biệt ở người con so, xuất hiện sau 48 giờ hậu sản.
Khi có dấu hiệu tiền sản giật, nhất là tiền sản giật nặng hay đã có sản giật, để bảo toàn tính mạng người mẹ, tránh các biến chứng nguy hiểm như: xuất huyết não, phù phổi cấp, suy gan, suy thận, rối loạn đông máu…cần phải chấm dứt thai kỳ. Các thuốc hạ áp, ngừa co giật chỉ tạm khống chế diễn tiến bệnh.
Sự sống của thai nhi tùy thuộc vào tuổi thai (dưới 28 tuần khả năng sống cực thấp, trên 34 tuần tiên lượng khá hơn), mức độ ảnh hưởng của co thắt mạch trên sự tăng trưởng của thai. Sau sinh hay mổ sinh các triệu chứng của tiền sản giật, sản giật thường mất sau 1 – 2 tuần.
Hiện chưa có cách dự phòng tiền sản giật. Muốn tránh được tiền sản giật giúp giảm tỷ lệ tai biến và giảm tỷ lệ tử vong cho mẹ và con, phải phát hiện và điều trị sớm nhiễm độc thai nghén. Do đó, phải đi khám thai đều đặn.
Thúy Nga
