Phụ huynh đặt quá nhiều kỳ vọng vào con, bắt con học cho bằng bạn bằng bè, học ở trường, ở nhà rồi ra trung tâm…
Tất cả hành động đó của phụ huynh đang khiến việc học tập không còn là cánh cửa mở ra tương lai, mà trở thành nguyên nhân khiến con em mình vào bệnh viện vì trầm cảm, thậm chí có hành động dại dột.
Nhiều cha mẹ đẩy áp lực học hành lên con cái. Ảnh minh họa.
Tình trạng tự tử học đường có xu hướng gia tăng
Thêm một vụ việc đau lòng nữa vừa xảy ra khiến người lớn giật mình. Nữ sinh lớp 7A, trường THCS Tân Lâm (trú tại xã Thạch Tân, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh) tử tự trong lớp học.
Cô bé ngoan ngoãn, học giỏi quyết định ra đi sau khi để lại 2 bức thư viết bằng tiếng Anh và tiếng Việt gửi lời xin lỗi đến bạn bè vì từ nay không thể tham gia học tập, vui chơi cùng các bạn trong lớp được nữa.
Em cũng xin lỗi vì kết quả học tập giảm sút trong thời gian gần đây, khi không đạt được kết quả tốt như kỳ vọng của bố mẹ và thầy cô.
Trước đó, một nữ sinh Nghệ An rơi vào tình trạng mệt mỏi, tâm trạng thất thường, thậm chí chán sống. Người em gầy rộc, mắt thâm quầng, thường nhốt mình trong phòng. Những biểu hiện bất thường đó khiến gia đình lo lắng, vội đưa em đến khám.
Kết quả cho thấy em mắc chứng trầm cảm, phải nhập viện điều trị tại khoa Tâm thần, Bệnh viện 103. Thực tế, em không phải trường hợp duy nhất rối loạn tâm thần vì áp lực học tập, thi cử.
Chắc hẳn nhiều người vẫn ám ảnh về câu chuyện của nữ sinh Thùy Trang (THPT Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước) tự tử để lại 5 lá thư tuyệt mệnh. Trong đó có 2 bức thư Trang gửi cho bố mẹ, 3 bức thư còn lại cô nữ sinh gửi cho chị gái và bạn bè. Tất cả đều thể hiện sự buồn chán vì kết quả học tâp không đáp ứng được sự kỳ vọng của bố mẹ, chị.
Trong thư, Trang viết: “Tương lai sau này của con cũng không còn nữa, con xin lỗi bố mẹ. Không, không, con không thể chịu nỗi nữa rồi… Tương lai con mù mịt, suy nghĩ con mù mịt, con đường con đi cũng mù mịt, mọi thứ xung quanh con mù mịt… Hết rồi, tất cả kết thúc rồi”.
“Con luôn suy nghĩ rằng phải đậu trường công an hay y cho bố mẹ vui lòng, nhưng con thực sự rất mệt, con mệt lắm, con buông xuôi tất cả. Con không thể hoàn thành nó được…”.
Mỗi câu chuyện là một bài học cay đắng, thức tỉnh các bậc làm cha, làm mẹ trong việc giáo dục và định hướng con cái. Đáng tiếc, những vụ việc đau lòng vẫn xảy ra, tình trạng học sinh bị trầm cảm, có suy nghĩ dại dột vẫn chưa có xu hướng giảm.
Theo kết quả y tế trường học giai đoạn 2011-2015 do Bộ Y tế và Bộ GD&ĐT công bố, số học sinh có ý định tự tử ngày càng tăng cao, cứ 5 em học sinh lại có một em có ý định tự tử.
Mỗi năm, Bệnh viện Nhi Đồng 1 tiếp nhận 20 trường hợp trẻ em uống thuốc độc tự tử. Tại Việt Nam, tự tử là nguyên nhân thứ 2 gây tử vong ở người trẻ tuổi, xếp sau nhóm nguyên nhân do tai nạn giao thông.
Rối loạn tâm lý vì học nhiều, chơi ít
Tình trạng tự tử học đường ngày càng có xu hướng gia tăng, có nhiều nguyên nhân, trong đó có phần do áp lực học tập, cuộc sống gia đình, mâu thuẫn với bạn bè, tâm lý tuổi mới lớn.
Những vụ việc xảy ra trong thời gian qua cho thấy vì tâm lý tuổi mới lớn bồng bột, cộng thêm bố mẹ không hiểu tâm tư, cảm xúc, đặt quá nhiều kỳ vọng vào con. Các bậc cha mẹ đưa ra mục tiêu con phải học thật giỏi, vào trường tốt, không đạt được như kỳ vọng thì quay sang trách móc, đã khiến trẻ bị sốc tâm lý, nảy sinh ý nghĩ dại dột.
“Một số sự việc liên quan đến vấn đề tự tử của học sinh nói chung trong thời gian qua cho thấy ở tuổi các em có nhiều biến động. Sức ép từ gia đình, môi trường sống, hoạt động học tập cũng như vấn đề rối nhiễu tâm căn của lứa tuổi cho thấy khi còn hạn chế kinh nghiệm sống, kỹ năng sống cũng như khả năng tự cân bằng đời sống tinh thần, các em chọn hành vi tự hủy hoại bản thân như một lối thoát” – chuyên gia tâm lý giáo dục Vũ Thu Hương (ĐH Sư phạm Hà Nội) phân tích.
Bên cạnh hiện tượng tự tử, những đứa trẻ bị trầm cảm, lo âu, rối loạn cảm xúc vì áp lực học tập cũng đang có chiều hướng tăng. Không ở đâu, đứa trẻ phải dành quá nhiều thời gian cho việc học tập như ở Việt Nam.
Mới mờ sáng, khi đường phố còn thưa người, những đứa trẻ đã phải chờ sẵn để đón xe bus đến trường. Có thể dễ dàng bắt gặp hỉnh ảnh học sinh tranh thủ ngủ, ăn trên xe máy của bố mẹ, để kịp giờ tới trường, tới trung tâm luyện thi.
Những gương mặt hốc hác, mệt mỏi, bơ phờ vì thiếu ngủ, vì phải học quá nhiều. Việc này khiến học sinh không có thời gian vui chơi, mà còn khiến không ít em rơi vào các trạng thái bị rối loạn tâm lý, trầm cảm.
Đẩy mạnh tư vấn tâm lý học đường
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Dũng – Phó Viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, số trẻ em có biểu hiện bệnh lý bị rối loạn cảm xúc, lo âu vì kết quả học tập giảm sút đến khám trong thời gian qua ngày càng gia tăng.
Ông đưa ra lời khuyên người làm cha mẹ cần hiểu hơn về sinh tâm lý của con, lấy sức khỏe của con là chính, đừng nên tạo thêm áp lực trong việc học tập, chạy theo thành tích. Cần tạo cho con môi trường học tập thoải mái, dạy con học bằng một thái độ tích cực, tránh gây áp lực về việc đỗ – trượt, điểm thi lên trẻ.
TS Nguyễn Tùng Lâm – Chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội, hiệu trưởng trường THPT Đinh Tiên Hoàng – cho rằng mâu thuẫn giữa kỳ vọng của bố mẹ với khả năng của con cái đã không dừng ở câu chuyện gia đình mà là vấn đề xã hội.
Khi hiện nay, nhiều đứa trẻ bị ép học tập, không được học theo sở thích của mình, mà theo mong muốn của cha mẹ. Cộng thêm việc không được tư vấn tâm lý để giải tỏa những áp lực của mình, nhiều học sinh đã bị trầm cảm, thậm chí tìm đến cái chết.
TS Nguyễn Tùng Lâm cho rằng ngành giáo dục cần làm tốt hơn nữa công tác tư vấn tâm lý học đường. Bởi học sinh, nhất là ở lứa tuổi vị thành niên, giai đoạn mà sự phát triển về thể chất đã tương đối ổn định, nhưng lại chưa đủ trưởng thành về mặt tâm lý.
Khi các em gặp những vấn đề khó khăn trong cuộc sống, áp lực học tập, sẽ dễ có những suy nghĩ tiêu cực. Vì vậy rất cần có người chia sẻ, hướng dẫn và động viên để các em tìm ra hướng đi, phương pháp học tập tốt nhất.
Ngoài ra, cha mẹ cần thay đổi, không gây sức ép lên việc học tập cho con em mình. Để chúng được sống, tận hưởng tuổi thơ với những kỷ niệm đẹp chứ không phải bị ám ảnh về chuyện học tập.
Theo Đặng Chung (Lao Động)
