Theo Đông y, khoai sọ có vị cay ngọt, tính bình, có tác dụng trị táo bón, nhuận tràng, chống suy nhược cơ thể, chống tiêu khát và hỗ trợ viêm thận. Theo sách Tuệ Tĩnh: “Khoai sọ (vu tử) vị cay, tính bình, không độc, tiêu thực, giúp khoan khoái trong ruột, trừ phiền nhiệt, giải khát, thông kinh, an thai”. Lá khoai sọ vị cay, tính lạnh, trơn, có tác dụng trừ phiền, cầm đi ngoài. Củ khoai sọ không chỉ là rau củ ăn ngon, bổ, có thể phối hợp nhiều món ăn vị thuốc khác thành món ngon, chữa được hư lao yếu, nhiều địa phương ăn chống đói, dùng ngoài chữa phong ngứa, mụn mủ.
Về thành phần hoá học: Trong 100g củ khoai sọ tươi có chứa nước 60g, protid 1,8g, lipid 0,1g, glucid 26,5g, cellulose 1,2g, tro 1,4g và 64mg canxi, 75mg photpho, 1,5mg sắt, 0,02mg caroten, 0,06mg vitamin B1, 0,03mg vitamin B2, 0,1mg vitamin PP, 4mg vitamin C. Trong 100g củ khoai sọ khô có 15g nước, 3,1g protid, 2,2g lipid, 73g glucid, 3,1g cellulose, 3,6g chất khoáng toàn phần. Dưới đây là một số món ăn bài thuốc từ khoai sọ.
-Chữa tỳ hư ăn ngủ kém tốt: Khoai sọ, rau nhút, xương heo gia vị vừa đủ nấu canh ăn, hoặc khoai sọ nấu cua đồng hoặc nấu với cá quả, cá diếc, tôm đều ngon.
-Lá khoai sọ dùng ngoài, giã lá tươi đắp chữa rắn cắn, ong đốt hay mụn nhọt. Ngoài ra, dọc lá có thể muối dưa ăn hay làm thức ăn xanh cho lợn.
Lương y Nguyễn Văn Sáu (TT Y tế Bà Rịa)
