Biểu hiện của những trường hợp cảnh báo nguy hiểm gồm: Mất chức năng đại tiểu tiện; Mất chức năng vận động cột sống vì đau; Đau, tê bì, yếu hoặc liệt tay, chân tương ứng; Mất kiểm soát thăng bằng và dáng đi; Mất kiểm soát hoạt động tinh tế của tay.
Dưới đây là 5 bệnh lý cột sống nguy kịch:
Hội chứng đuôi ngựa: Là một trong những chỉ định can thiệp tối cấp cứu. Trong đó có thể do các nguyên nhân: thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, u trong ống sống, viêm nhiễm cột sống, chấn thương cột sống hoặc đụng dập tuỷ ngang mức. Biểu hiện triệu chứng phổ biến: Đau lưng dữ dội (VAS > 7 điểm); Giảm, mất cảm giác một hoặc cả hai chi dưới; Giảm, mất chức năng đại tiểu tiện; Tê bì vùng yên ngựa (vùng mông tiếp xúc với yên ngựa).
 |
| Ca điều trị bệnh lý cột sống nguy hiểm tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. |
Hội chứng chèn ép tủy: Có thể chèn ép tủy cột sống cổ hoặc cột sống ngực. Biểu hiện triệu chứng: Giảm, mất chức năng đại tiểu tiện; Mất cơ năng (vận động) vùng cột sống tương ứng; Tê bì, yếu, liệt tay hoặc chân; Mất kiểm soát thăng bằng và dáng đi; Giảm, mất vận động tinh tế 2 tay; Chèn ép tuỷ là tình trạng vô cùng nghiêm trọng nếu không được can thiệp. Theo thời gian, tình trạng chèn ép sẽ càng nặng thêm, đặc biệt trong bệnh lý chấn thương, đụng dập tủy.
Thoát vị đĩa đệm: Cần làm rõ, đĩa đệm được gọi là thoát vị chèn ép thần kinh chỉ khi bao xơ rách, nhân nhày đĩa đệm dịch chuyển ra phía sau và tiếp xúc với bao thần kinh tương ứng. Thoát vị có thể liên quan đến thoái hoá đĩa đệm, thói quen sinh hoạt hàng ngày, cúi cổ, lưng lâu ngày, gánh vác nặng, béo phì và sinh hoạt sai tư thế.
Biểu hiện nặng khi có: Đau nặng, tê bì tăng dần không đáp ứng với thuốc (4 - 6 tuần); Yếu, liệt chi thể tương ứng; Chèn ép đuôi ngựa; Chấn thương, gãy cột sống xảy ra khi thân đốt sống chịu áp lực, gây gãy, vỡ và chèn ép tương ứng. Triệu chứng xuất hiện rầm rộ ngay sau tai nạn, có thể xảy ra ở người hoàn toàn khoẻ mạnh, hoặc những người đã có bệnh lý chèn ép từ trước.
Viêm nhiễm vùng cột sống: Ở những người bệnh chưa phẫu thuật, viêm nhiễm có thể liên quan đến các thủ thuật can thiệp thiếu quy trình vô khuẩn (tiêm, phong bế, châm cứu... Những viêm nhiễm hay gặp như nhiễm khuẩn ngoài da, lao... Những tổn thương này có thể gây ra: Viêm thân đốt sống; Viêm đĩa đệm; Áp xe hoặc viêm mủ hoá. Những viêm nhiễm này có nguy cơ tiến triển thành nhiễm khuẩn máu, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Nguy cơ viêm nhiễm có thể nặng hơn ở những người cao tuổi, tiểu đường, béo phì, ung thư, suy dinh dưỡng, lạm dụng corticoid hoặc suy giảm miễn dịch (HIV).
Biểu hiện kèm theo có thể có: Sốt cao rét run; Sụt cân; Co và căng cơ; Hạn chế vận động vùng cột sống cổ hoặc lưng.
U, ung thư liên quan đến cột sống: Ung thư cột sống có thể chèn ép tủy sống và gây ra hội chứng chèn ép tuỷ hoặc hội chứng đuôi ngựa.
Đau cột sống có đến hơn 90% là nguyên nhân lành tính. Tuy nhiên, muốn biết có lành tính hay không, cần phải đi khám và chụp chiếu.
ThS.BSNT Trần Trung Kiên (Khoa Phẫu thuật thần kinh – cột sống, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội)
