Điều trị nội khoa không đỡ phải mổ gỡ dính bao gan
Bệnh nhân Võ Thị L. (nữ, 46 tuổi, Thanh Hóa) sau một ngày xuất hiện đau bụng vùng hạ vị và hạ sườn phải dữ dội, đau tăng khi thay đổi tư thế, hít thở sâu, sốt nhẹ, ra khí hư âm đạo, không nôn, không bí trung đại tiện... đã phải nhập viện. Kết quả thăm khám, CT ổ bụng cho thấy, bệnh nhân viêm phần phụ phải + hội chứng FHC. Bệnh nhân được điều trị giảm đau, giãn cơ và kháng sinh trong 6 ngày, tình trạng viêm nhiễm có cải thiện ( hết sốt, không còn ra khí hư âm đạo). Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn đau, triệu chứng đau này hầu như không cải thiện nhiều.
Đến ngày thứ 7 nhập viện, bệnh nhân được chỉ định nội soi ổ bụng can thiệp. Vào ổ bụng thấy: Phần phụ phải kích thước to, thâm nhiễm, manh tràng phải dính vào vết mổ cũ, ít dịch rãnh đại tràng phải, có các dây chằng dính giữa mặt trước bao gan và thành bụng trước.
Tiến hành, gỡ dính, cắt các dây chằng bao gan, lau sạch ổ bụng. Sau mổ điều trị kháng sinh phối hợp (Metronidazol và Cefoperazole ABR). Hậu phẫu ổn định, các triệu chứng hết dần và bệnh nhân ra viện sau 12 ngày điều trị.
BS Nguyễn Xuân Minh, Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa cho biết, hội chứng FHC là một biến chứng hiếm gặp của bệnh lý viêm nhiễm vùng tiểu khung gây nên viêm, nhưng từ năm 2019 đến nay Bệnh viện đã gặp một vài trường hợp, trong đó có 2 trường hợp vừa kết hợp điều trị nội khoa, vừa phải can thiệp điều trị qua nội soi ổ bụng.
 |
| Hình ảnh các dây chằng giữa mặt trước gan và thành bụng qua nội soi. |
Dễ bị chẩn đoán nhầm
Theo BS Nguyễn Xuân Minh, hội chứng FHC là một bệnh lý nguy hiểm, gây viêm quanh gan và có thể dẫn đến dính bao gan với phúc mạc. Điều trị không kịp thời có thể để lại di chứng đau mạn tính, tắc ruột do dính, vô sinh khi có viêm vòi trứng…
FHC xảy ra chủ yếu ở nữ giới, thông thường hay gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có viêm nhiễm tiểu khung (PID), chiếm 4 - 14%, tuy nhiên cũng gặp ở phụ nữ không có PID và một số ít trường hợp được báo cáo xảy ở nam giới.
Tại Việt nam, hội chứng FHC ít được đề cập đến và thường được chẩn đoán nhầm với các bệnh lý bụng ngoại khoa khác như: Viêm gan, viêm bể thận, viêm ruột thừa, loét dạ dày, viêm túi mật... nhất là trong điều kiện cấp cứu. Nguyên nhân chủ yếu là do Chlamydia trachomatis và vi khuẩn lậu cầu (Neisseriae gonorrheae).
Biểu hiện khởi phát là đau đột ngột vùng hạ sườn phải, đau tăng khi có sự gia tăng áp lực ổ bụng như hít sâu, ho, cười, hắt hơi; hoặc khi thay đổi tư thế. Tình trạng đau có thể lan lên vai phải, mặt trong cánh tay phải, và đau tăng khi vận động. Một số trường hợp có thể có sốt, rét run, ra mồ hôi trộm, buồn nôn và nôn; hoặc đau đầu, nấc và khó chịu.
Các triệu chứng chủ yếu do viêm bao gan gây nên, trong khi các triệu chứng do viêm nhiễm vùng tiểu khung thường mờ nhạt, một số trường hợp có thể có ra khí hư. Xét nghiệm máu có bạch cầu bình thường hoặc tăng, máu lắng thường tăng. Vi sinh bệnh phẩm từ dịch cổ tử cung, âm đạo, dịch quanh gan; cấy hoặc làm PCR có thể tìm thấy sự hiện diện của lậu cầu, Chlamydia trachomatis. Siêu âm có thể thấy một số hình ảnh viêm phần phụ như ứ dịch, ứ mủ vòi trứng, áp xe vòi trứng...
Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng có tiêm thuốc cản quang là một phương pháp có giá trị cao trong chẩn đoán với các biểu hiện dày bao gan, dày phúc mạc khu trú, ngấm thuốc mạnh sau tiêm; đọng dịch ở cạnh rãnh đại tràng phải, dịch tiểu khung; hoặc các hình ảnh viêm phần phụ: ứ nước, ứ mủ vòi trứng, áp xe vòi trứng, buồng trứng...
Mặc dù là một bệnh lý có thể điều trị khỏi hoàn toàn bằng nội khoa, tuy nhiên một số trường hợp không đáp ứng với điều trị nội khoa, phải can thiệp điều trị qua nội soi ổ bụng gỡ dính.
Vì vậy, chị em đặc biệt chị em trong độ tuổi sinh đẻ, khi bị viêm nhiễm tiểu khung cần điều trị triệt để và phải chú ý nếu thấy đau bụng hố chậu phải và hạ sườn phải, phải nghĩ tới FHC để đến viện kịp thời. Tránh tình trạng viêm nhiễm vùng tiểu khung lan dọc theo khung đại tràng phải đến vùng quanh gan và bao gan kéo dài gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho tính mạng và vô sinh.
