 |
| Gây mê chỉnh gù vẹo cột sống. |
Điều trị muộn, nhiều di chứng
Tại Việt Nam, nhiều bệnh nhân viêm cột sống dính khớp chưa được theo dõi và điều trị bài bản nên bệnh thường tiến triển theo chiều hướng xấu, để lại di chứng nặng nề. Hầu hết các bệnh nhân đến khám và phẫu thuật ở giai đoạn rất muộn, cột sống bị biến dạng nhiều, dính toàn bộ các đốt sống, kể cả cột sống cổ, khớp cùng chậu, khớp gối, khớp thái dương hàm… Càng ở giai đoạn muộn thì càng đặt ra nhiều khó khăn thách thức cho cả gây mê và phẫu thuật. Những di chứng kèm theo của bệnh này thường gây khó khăn khi đặt ống nội khí quản để kiểm soát hô hấp, rối loạn chức năng thông khí do biến dạng lồng ngực, khó khăn khi đặt tư thế trong mổ, bảo vệ các điểm tỳ đè tránh tổn thương thứ phát trong thời gian mổ kéo dài.
Hơn nữa, đây là phẫu thuật lớn, mất máu nhiều nên cần áp dụng đồng bộ các biện pháp gây mê hồi sức hiện đại, theo dõi sát huyết động, độ mê, độ giãn cơ, giữ ổn định thân nhiệt, hạn chế mất máu, tránh rối loạn đông máu cũng như có phương án giảm đau sau mổ phù hợp.
Với những trường hợp gù nặng, phẫu thuật chỉnh gù toàn bộ cột sống là biện pháp điều trị hữu hiệu nhằm nắn chỉnh biến dạng, làm vững cột sống và giải chèn ép thần kinh. Để đảm bảo an toàn và góp phần thành công cho phẫu thuật, bệnh nhân cần được tiến hành khám trước phẫu thuật, qua đó đánh giá toàn trạng, điều trị các bệnh lý kèm theo như tim mạch, rối loạn chức năng hô hấp, tiểu đường… Thăm khám thực thể kết hợp xét nghiệm cận lâm sàng, dự kiến phương pháp đặt nội khí quản phù hợp như dùng đèn soi thanh quản có camera (video Laryngoscope) hay ống soi mềm (Fibroscope).
Bệnh nhân gù phức tạp phải thiết kế tư thế phẫu thuật
Với những bệnh nhân có góc gù lớn sẽ được đưa lên phòng mổ trước để thử các tư thế và thiết kế dụng cụ hỗ trợ phù hợp sao cho tư thế phẫu thuật được thuận lợi và an toàn. Phẫu thuật diễn ra trong bối cảnh bệnh nhân nằm sấp, cột sống lại dính cứng thành khối toàn bộ (hình chữ C, chữ V, chữ L) nên không có bàn mổ hay tư thế sẵn có nào phù hợp với tất cả loại hình bệnh lý này. Vì vậy, việc chuẩn bị và tính toán trước các tư thế phù hợp, linh hoạt cho từng bệnh nhân trong mổ là nhiệm vụ bắt buộc. Thực tế đã có bệnh nhân gù phức tạp phải hoãn mổ nhiều lần vì chưa thiết kế được tư thế phẫu thuật.
Vấn đề lớn tiếp theo là chiến lược kiểm soát và giảm đau sau phẫu thuật. Với đặc điểm sinh lý bệnh của viêm cột sống dính khớp, việc gây tê khu vực thường khó khăn do màng cứng dính sát vào xương đốt sống, dễ tổn thương trong quá trình phẫu thuật, đường mổ thường kéo dài từ đốt sống ngực cao T3, T4, thậm chí cột sống cổ C5, C6 cho tới tận xương cùng S1 nên việc giảm đau sau mổ gặp rất nhiều khó khăn. Mỗi loại hình phẫu thuật thường sử dụng một hay nhiều phương pháp giảm đau phối hợp giúp bệnh nhân giảm tối đa đau đớn, tăng cường hồi phục sau mổ, rút ngắn thời gian nằm viện cho bệnh nhân.
Đối với phẫu thuật chỉnh gù toàn bộ, áp dụng phương pháp giảm đau ngoài màng cứng bằng 1 hoặc 2 catheter do bệnh nhân tự điều khiển kết hợp với một số thuốc giảm đau đường uống.
PGS.TS Nguyễn Minh Lý - BS Nguyễn Văn Kiên (Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)
