Uống thuốc thiếu kiểm soát, người già dễ gặp họa
Chữa được bệnh này lại nảy bệnh khác
Không ít trường hợp chỉ nhức mỏi xương một chút là người già mua ngay thuốc canxi về uống hay khó ngủ một chút là lôi các loại thuốc ngủ ra “trị”. Thậm chí, có trường hợp các cụ còn tưởng tượng ra bệnh rồi đòi con cháu cho uống thuốc, ví dụ có nhiều cụ vào mùa hanh, da khô nóng thì lại cho rằng mình bị cảm sốt rồi đòi uống thuốc.
Đây chính là tâm lý “sính” thuốc, một sai lầm mà rất nhiều người già mắc phải. Tuy nhiên, hầu hết người già đều không để ý rằng, việc sính thuốc là rất nguy hiểm, bởi không ít trường hợp, sau khi uống thuốc, chữa được bệnh này thì lại nảy sinh bệnh khác (do những tác dụng không mong muốn của thuốc gây nên)
Một sai lầm nữa là thay vì đến bệnh viện để được khám và kê đơn thuốc đúng, nhiều cụ uống thuốc thiếu kiểm soát do sự mách bảo của người quen, những người cùng sinh hoạt trong các câu lạc bộ, hội, nhóm người cao tuổi. Không ít cụ uống thuốc khi nghe ai đó trong câu lạc bộ người cao tuổi nói thuốc này, thuốc kia tốt lắm là liền mua về uống mặc dù có khi hoàn toàn không mắc phải bệnh đó.
Tại các câu lạc bộ, hội, nhóm người cao tuổi thường xuyên có hiện tượng các cụ ngồi kể bệnh với nhau, mách nhau thuốc này thuốc kia rồi rủ nhau mua uống, thậm chí là xin nhau thuốc để uống thử.
BS Nguyễn Văn Hùng, nguyên bác sỹ Bệnh viện 105 lý giải: Khi tuổi cao, cũng là lúc bệnh tật dễ tìm đến, 10 người cao tuổi thì có đến 6 – 7 cụ bị đau nhức xương, mỏi gối, khó ngủ, kém ăn… Chính vì “bệnh tật đầy mình” mà ở người cao tuổi hình thành nên tâm lý “sính” thuốc, đặc biệt là các loại thuốc bổ.
Việc uống thuốc thiếu kiểm soát, uống theo mách bảo của bạn bè cũng là điều dễ hiểu, bởi do cùng độ tuổi, lại cùng một kiểu bệnh nên người già dễ chia sẻ, đồng cảm và tin tưởng nhau, thấy ông cụ hàng xóm bị nhức xương uống canxi thấy đỡ thì sẽ lập tức tin tưởng rằng mình bị nhức xương chắc cũng do thiếu canxi nên cũng sẽ mua thuốc hoặc xin thuốc về uống, mà không biết rằng, nhức xương chưa chắc đã phải do thiếu canxi.
Vừa tốn kém vừa hại sức khỏe
Theo BS Nguyễn Văn Hùng, với thuốc, dù kể cả là thuốc bổ, vẫn là thuốc uống theo bệnh chứ không phải bạ đâu uống đấy, bởi việc uống thuốc thiếu kiểm soát, không có bệnh mà uống thuốc thì việc đầu tiên là tốn kém, thứ nữa không có bệnh mà uống thuốc còn hại cho sức khỏe. Người già cần phải nhớ rằng có nhiều cách phòng và chữa bệnh mà không cần dùng đến thuốc. Nhiều khi chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi… là bệnh đã ổn.
Trường hợp cần phải dùng thuốc mới chữa được bệnh, người già cần phải nhớ rằng đơn thuốc phải thích hợp với từng người bệnh, căn cứ vào tình hình bệnh tật, hiệu quả của phương pháp điều trị, sức chịu đựng của cơ thể và các tương tác của thuốc trong một đơn thuốc… để tránh tình trạng chữa được bệnh này lại nảy sinh bệnh khác (do những tác dụng không mong muốn của thuốc gây nên), tuyệt đối tránh uống thuốc thiếu kiểm soát, uống theo kiểu mách nhau, hoặc xin nhau thuốc để uống.
Đặc biệt, người già cần lưu ý trong việc uống các loại thuốc bổ, tránh lạm dụng, bởi thuốc bổ uống không đúng thì lại gây nguy hiểm ngược, ví dụ Vitamin A giúp người già có da dẻ tốt, đỡ nhiễm khuẩn, chậm già hóa… song nếu bổ sung mỗi ngày 5.000IU thì lại gây hại xương. Vitamin D, canxi giúp kiến tạo xương song nếu bổ sung quá thừa sẽ làm tăng canxi-máu, có hại cho tim mạch…
Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã có các cảnh báo về việc dùng thuốc bổ cũng cần phải có sự thăm khám và uống theo chỉ định của bác sỹ chứ không được tự tiện uống. Ngay cả với các loại thuốc bổ có nguồn gốc Đông y, Nam dược, lương y Nguyễn Văn Sử, Hội Đông y Việt Nam, cũng khuyến cáo chỉ nên dùng khi cần, và phải có sự kê đơn bốc thuốc, với liều lượng, đợt dùng thích hợp.
BS Nguyễn Văn Hùng: Người già tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc. Việc tự ý dùng thuốc mà không có sự đánh giá, theo dõi của bác sĩ thì có thể xảy ra phản ứng ngộ độc, quá liều hoặc tai biến do thuốc. Ngoài ra, do tuổi cao nên rất dễ xảy ra tình trạng người già không nhớ tên thuốc cần uống, liều lượng cần uống vì vậy con cháu nên để ý, kiểm tra và hướng dẫn mỗi khi người già dùng thuốc.
Đức Anh
