Cơ thể con người vận hành theo một “đồng hồ sinh học”, hay còn gọi là nhịp sinh học (circadian rhythm). Hệ thống này giúp điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức, đồng thời kiểm soát hormone, quá trình trao đổi chất và chức năng của nhiều cơ quan.
Trong điều kiện bình thường, huyết áp sẽ giảm xuống khi con người ngủ. Tuy nhiên, khi nhịp sinh học bị rối loạn do đi ngủ thất thường, thiếu ngủ hoặc lệch giờ sinh hoạt, huyết áp có thể không giảm như mong muốn. Tình trạng này làm gia tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường, béo phì, đau tim và đột quỵ.
Bên cạnh thuốc men, chế độ ăn lành mạnh và vận động đều đặn, các nghiên cứu gần đây cho thấy việc đi ngủ đúng giờ mỗi tối giúp ổn định nhịp sinh học (circadian rhythm) - cơ chế kiểm soát giấc ngủ, hormone, chuyển hóa và chức năng cơ quan. Thói quen này không chỉ hỗ trợ hiện tượng hạ huyết áp ban đêm, giảm áp lực cho tim, mà còn tăng hiệu quả của các phương pháp điều trị tăng huyết áp hiện có.
Một nghiên cứu mới từ Oregon Institute of Occupational Health Sciences cho thấy việc duy trì giờ đi ngủ cố định mỗi đêm có thể giúp hạ huyết áp trong suốt 24 giờ.
Những người tham gia nghiên cứu ghi nhận mức giảm trung bình 4 mmHg huyết áp tâm thu và 3 mmHg huyết áp tâm trương, chỉ sau hai tuần đi ngủ cùng một thời điểm mỗi đêm do chính họ lựa chọn.
Đây là mức cải thiện được đánh giá có ý nghĩa lâm sàng, tương đương với việc giảm muối trong chế độ ăn hoặc tham gia một chương trình tập luyện.
Các nhà nghiên cứu cho biết hệ tim mạch và huyết áp liên kết chặt chẽ với nhịp sinh học. Khi giờ ngủ không đều, cơ thể mất nhiều thời gian để điều chỉnh, dẫn đến giấc ngủ kém chất lượng và huyết áp cao hơn.
Ngược lại, đi ngủ một giờ cố định đều đặn giúp hệ thần kinh giao cảm ổn định, giảm hormone căng thẳng và hỗ trợ huyết áp giảm tự nhiên vào ban đêm.
Nghiên cứu mang tính thử nghiệm này thực hiện trên 11 người trưởng thành, một số đang dùng thuốc điều trị tăng huyết áp. Sau một tuần theo dõi giấc ngủ, tất cả được yêu cầu đi ngủ vào cùng một thời điểm mỗi tối trong hai tuần tiếp theo.
Kết quả cho thấy gần một nửa số người tham gia đạt mức giảm 5 mmHg huyết áp ban đêm, tương ứng với việc giảm 10% nguy cơ xảy ra biến cố tim mạch.
Như vậy, khi đi ngủ vào cùng một thời điểm mỗi tối, cơ thể kiểm soát huyết áp, hormone và chuyển hóa tốt hơn, từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể.
Nhóm nghiên cứu kỳ vọng sẽ mở rộng thử nghiệm trên quy mô lớn hơn để tiếp tục kiểm chứng hiệu quả lâu dài của việc duy trì giờ ngủ cố định. Tuy vậy, các nhà khoa học nhận định, kết quả ban đầu đã cho thấy tiềm năng lớn của một thói quen đơn giản, dễ áp dụng.
Để cải thiện giấc ngủ, hãy xây dựng thói quen ngủ đều đặn, tạo môi trường phòng ngủ tối ưu (yên tĩnh, mát mẻ, tối), hạn chế các chất kích thích và ánh sáng xanh trước khi ngủ, không nên ăn quá no vào buổi tối hoặc tập luyện thể thao muộn.. Ngoài ra, bạn có thể thử các hoạt động thư giãn như tắm nước ấm, đọc sách giấy, tập yoga hoặc nghe nhạc nhẹ, đồng thời tập thể dục đều đặn vào ban ngày.
Một số cách khác hỗ trợ giấc ngủ gồm giữ giờ ngủ trong khoảng chênh lệch không quá 60 phút mỗi đêm, duy trì 7 đến 9 giờ ngủ chất lượng, tiếp xúc ánh sáng buổi sáng để giữ nhịp sinh học ổn định...