Thận trọng khi bổ sung omega-3

Tác dụng của axit béo omega-3 bắt đầu từ những phát hiện ở người Inuit thuộc Greenland và Alaska sau Thế chiến thứ hai – là nhóm người ăn nhiều cá và thịt hải cẩu, thấy họ có tỷ lệ mắc bệnh tim mạch rất thấp. Sau đó kết quả của rất nhiều nghiên cứu đã khuyến khích việc sử dụng axit béo omega-3 trong nhiều bệnh như tim mạch, đái tháo đường týp 2, Alzheimer, các khối u ác tính, bệnh hô hấp, cơ xương khớp...

Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu này thấy có mối liên quan, nhưng không chứng minh được chắc chắn sự giảm bệnh là do dùng omega-3. Dù sao thì những thông tin này cũng đã khiến nhiều người tin rằng omega-3 có lợi cho sức khỏe và thị trường toàn cầu về axit béo omega-3 năm 2019 đạt 4,1 tỷ USD, dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025.

Mới đây, nghiên cứu của TS Diener, Viện Dịch tễ học tại Đại học Duisburg-Essen, Đức cho thấy, kết quả nghiên cứu về omega-3 rất đáng thất vọng và có tác dụng ngoại ý tiềm ẩn.

Một phân tích gộp 86 nghiên cứu với hơn 162.000 bệnh nhân về việc sử dụng axit béo omega-3 ở người có bệnh tim mạch không thấy bất kỳ lợi ích nào đối với tỷ lệ tử vong nói chung và tử vong tim mạch, hoặc làm giảm nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Chỉ có một kết quả duy nhất là omega-3 có xu hướng làm giảm tử vong do bệnh mạch vành, nhưng số bệnh nhân cần điều trị là 334, có nghĩa là cứ 334 người bổ sung axit béo omega-3 trong nhiều năm mới có thể ngăn ngừa được một biến cố tim gây tử vong.

Ngoài ra, TS Diener đã tìm thấy 6 nghiên cứu về bệnh Alzheimer và 3 nghiên cứu về sa sút trí tuệ với số bệnh nhân tham gia nghiên cứu từ 600 - 800. Tất cả đều không thể xác định được tác dụng tích cực của axit béo omega-3. Ngoài ra, 31 nghiên cứu khác có đối chứng với giả dược về axit béo omega-3 ở 50.000 bệnh nhân cũng không thấy có tác dụng ngăn ngừa trầm cảm và rối loạn lo âu. Dù được coi là thực phẩm chức năng, omega-3 cũng có thể có những tác dụng phụ, đáng chú ý nhất là gây rung nhĩ.

Theo BS Gregory Curfman, Phó Tổng biên tập của JAMA và là giảng viên tại Trường Đại học Y Harvard, Hoa Kỳ, trong 2 năm qua, có 4 nghiên cứu lâm sàng phát hiện nguy cơ rung nhĩ liên quan đến axit béo omega-3. Trong đó, nguy cơ rung nhĩ dường như phụ thuộc vào liều omega-3, ví dụ như với liều 4,0g/ngày, nguy cơ bị rung nhĩ tăng gần gấp đôi.

Từ những phân tích này, TS Diener kết luận, có sự khác biệt rất lớn giữa những quảng cáo trên tivi, hay báo chí với những bằng chứng khoa học về tác dụng thực sự của omega-3.