Sử dụng trái cây đúng cách 

Trái cây tốt cho sức khỏe, nhưng cũng không nên sử dụng quá nhiều

Hoa quả tươi là nguồn thực phẩm cung cấp vitamin tan trong nước dồi dào nhất như vitamin B, C, chứa một lượng lớn nước, chất xơ, chất khoáng... Đặc biệt là vitamin A, vitamin C giúp tăng trưởng về thể chất, tăng cường hoạt động cho hệ thống miễn dịch, bảo vệ và nuôi dưỡng giác mạc mắt cũng như các niêm mạc khác, chất chống oxy hóa, chống stress… hệ tiêu hoá hoạt động tốt hơn.

Hoa quả tươi là nguồn thực phẩm cung cấp vitamin tan trong nước dồi dào nhất như vitamin B, C, chứa một lượng lớn nước, chất xơ, chất khoáng...

Các chất chống oxy hóa và chất điện giải trong trái cây tươi giúp chống lại gốc tự do, hỗ trợ cải thiện sức khoẻ, làm chậm quá trình lão hoá, giúp cơ thể luôn tràn đầy năng lượng.

Chất lượng trái cây là yếu tố quan trọng đối với dinh dưỡng và sức khỏe. Chính vì thế, khi sử dụng trái cây kém chất lượng, cơ thể sẽ không đón nhận được giá trị nguyên thủy của trái cây mang lại, đôi khi gặp tác dụng ngược. Nguyên nhân do giảm hàm lượng vitamin vì quá trình bảo quản lâu ngày hay vì chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kích thích tăng trưởng, và chất bảo quản dẫn đến các tác hại đối với sức khỏe.

Đặc biệt, nếu tiêu thụ quá nhiều trái cây chất lượng kém càng dẫn đến sự thiếu hụt dinh dưỡng ở một số người và có thể không an toàn cho trẻ em và những người mắc một số bệnh mạn tính như đái tháo đường.

Xu hướng dùng thực phẩm tươi ngon, hoa quả sạch nguồn gốc rõ ràng, ít sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ngày càng phổ biến vừa an toàn vừa tăng cường sức khoẻ cho con người.

Theo tổ chức phi chính phủ vì môi trường EWG tại Mỹ (Environmental Working Group), qua phân tích dữ liệu thử nghiệm mới nhất của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), gần 70% sản phẩm không phải hữu cơ được bán ở Hoa Kỳ cũng chứa dư lượng thuốc trừ sâu hóa học đủ để có thể gây hại.

Do đó, tốt nhất là nên gọt vỏ trái cây, rau củ và ngâm và rửa rau lá dưới vòi nước chảy. Tuy nhiên, điều này cũng chỉ giải quyết được một phần vì một số hóa chất bảo vệ thực vật không thể loại bỏ ngay cả sau khi rửa, gọt vỏ...

Tuy chưa có nghiên cứu chuyên sâu xác định rõ ràng về việc sử dụng trái cây kém chất lượng ảnh hưởng đến các vấn đề về sức khỏe như tổn thương gan, thận, ung thư... Nhưng có thể nói, để có một sức khỏe tốt, chúng ta cần một chế độ ăn uống lành mạnh, tránh thái quá trong việc sử dụng những thực phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe như quá nhiều thịt, chất béo, thay vào đó nên ăn tăng các loại quả như quả bơ, quả mọng, táo, lê... và như vậy phải biết chọn lựa trái cây có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chất lượng.

Khi chọn mua trái cây nói chung, trái cây nhập khẩu nói riêng, chúng ta cần tìm hiểu xuất xứ trái cây theo mùa, theo địa chỉ địa lý quốc gia…

Những lưu ý khi lựa chọn trái cây

Khi chọn mua trái cây nói chung, trái cây nhập khẩu nói riêng, chúng ta cần tìm hiểu xuất xứ theo mùa, theo địa chỉ địa lý quốc gia… Nhiều loại trái cây nhập khẩu vào Việt Nam từ các nước không phải là trái cây trồng, mà là trái cây rừng. Các loại trái cây như thế đôi khi không bị thuốc nhưng đến người thu mua họ sẽ sử dụng hóa chất bảo quản… Nói chung, nên chọn trái cây theo mùa là tốt nhất, ngoài ra nên chọn nhà nhập khẩu và chọn đơn vị bán lẻ uy tín để tiêu dùng.

Mặc dù trái cây có lợi cho sức khỏe đối với hầu hết mọi người, nhưng có một số lý do về mặt sức khỏe nên một số người có thể cần phải tránh ăn quá nhiều trái cây, đặc biệt là trái cây có hàm lượng đường cao. Ví dụ, ở một số người ăn trái cây có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa do mắc và không dung nạp FODMAP (một số loại đường có trong thực phẩm) ở người mắc hội chứng ruột kích thích. Trái cây có thể gây ra triệu chứng tiêu hóa như đầy hơi, trướng bụng, đau dạ dày, tiêu chảy và táo bón.

Một điều lưu ý nữa là, một số loại trái cây nhiệt đới thường ngọt hơn do chứa nhiều đường, như sầu riêng, chôm chôm, chuối, mãng cầu, mít, xoài, nho… không nên ăn quá nhiều vì lượng đường tự nhiên cao. 

Một ly sinh tố có thể tốt hơn nước ép trái cây hoặc soda, nhưng cơ thể vẫn sẽ nhận được một lượng đường khá cao, góp phần làm tăng đường huyết, gia tăng các bệnh không lây nhiễm có liên quan đến dinh dưỡng như thừa cân béo phì, đài tháo đường… Ngoài ra, uống nước ép trái cây cũng không tốt bằng ăn trái cây nguyên chất vì nước ép đã loại bỏ chất xơ.

PGS.TS.BS Phạm Hiếu Liêm (Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, TPHCM)