Đặt stent mạch vành tối cấp cứu tính bằng phút
Sáng ngày 3/11/2020, nam lái xe (46 tuổi, Hà Nội) của một trường tiểu học trên địa bàn Hà Nội đang lái xe đưa học sinh đến trường thì bị cơn đau thắt ngực trái đến gần như bất tỉnh ngay tại chỗ. Ngay lập tức cô phụ trách gọi xe đưa bệnh nhân vào một cơ sở y tế gần nhất là trạm y tế, sau đó bệnh nhân tiếp tục được chuyển đến Bệnh viện tư nhân Hồng Ngọc. Các bác sĩ đã chẩn đoán chính xác bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim tối cấp cứu và xử trí cấp cứu ban đầu, nhưng tình trạng bệnh nhân diễn biến nặng, mạch chỉ còn 30 chu kỳ/phút (ở người bình thường là 70 - 80 chu kỳ/phút), huyết áp tâm thu giảm mạnh, nguy cơ tử vong rất cao. Ngay lập tức, bác sĩ trực cấp cứu đã gọi “cứu viện” cho các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E.
Một y lệnh nhanh chóng được ThS.BS Phan Thảo Nguyên, Trưởng khoa Nội tim mạch người lớn, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E đưa ra. Điểm mấu chốt là sau khi hồi sức cấp cứu tim mạch qua cơn nguy kịch thì bệnh nhân cần được can thiệp sớm. Rất may mắn, từ khi khởi phát bệnh đến khi bệnh nhân được can thiệp thành công chỉ vòng 30 phút, đó hoàn toàn phụ thuộc vào sự hợp tác giữa các bác sĩ tiếp nhận cấp cứu dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ của các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E. Kết quả cho thấy, bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim thất phải, liên thất phải tắc hoàn toàn, liên thất trái hẹp 80%.
Sau khi được tiến hành can thiệp 3 giờ, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo. Bệnh nhân chia sẻ: “Khi đang lái xe, tôi cảm thấy một cơn đau khủng khiếp ở vùng ngực trái như bị ai đó co kéo, bóp chặt quả tim. Cơn đau xuất hiện ở giữa ngực, lan lên cổ, vai, hàm hoặc lan dọc theo cánh tay (đặc biệt là tay trái), mồ hôi vã ra như tắm, cơ thể yếu mệt không có sức lực, ngạt thở vô cùng, thiếu oxy trầm trọng như cá nằm trên thớt... Nếu tôi cố gắng lái xe đi tiếp thì có thể gây nguy hiểm cho các em học sinh và gây tai nạn cho người đi đường. Vì thế, tôi đã chủ động lái xe vào vệ đường và nhờ cô phụ trách gọi cấp cứu”.
 |
| GS.TS Lê Ngọc Thành thăm khám cho bệnh nhân sau khi được cứu sống. |
Xử lý đúng và nhanh mới cứu được đột tử
GS.TS Lê Ngọc Thành, Giám đốc Bệnh viện E cho biết, nhồi máu cơ tim là tình trạng tắc nghẽn mạch vành nuôi dưỡng cơ tim, có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nếu không được xử lý đúng cách hoặc không được cấp cứu kịp thời, nguy cơ tử vong cao, hoặc người bệnh có sống sót thì vùng cơ tim thiếu máu sẽ bị hoại tử, khó hồi phục. Bởi các tế bào cơ tim bắt đầu bị tổn thương không hồi phục sau 30 phút. Vì thế, thời gian điều trị sớm có ý nghĩa sống còn và việc sơ cứu ban đầu giúp giảm di chứng, tăng khả năng sống sót cho người bệnh. Tuy nhiên, không có nhiều người nhận biết được các dấu hiệu cảnh báo sớm cơn nhồi máu cơ tim. Đa phần họ chủ quan và bỏ qua cho đến khi các triệu chứng trầm trọng hơn. Họ có thể đột ngột bị hôn mê, rối loạn nhịp tim, ngừng tim hay đột tử. Vì vậy, song song với việc theo dõi triệu chứng bất thường của cơ thể, người bệnh cần có kế hoạch khám bệnh định kỳ hàng tháng để có các biện pháp chủ động đối phó.
Theo ThS.BS Phan Thảo Nguyên, có hai việc quan trọng nhất khi thấy một người bị nhồi máu cơ tim. Đó là gọi xe cấp cứu kịp thời và tiến hành các bước xử lý nhồi máu cơ tim đúng cách. Đây là những yếu tố tiên quyết giúp tăng thêm cơ hội sống và giảm di chứng cho người bệnh.
Đầu tiên, trấn an, giúp người bệnh bình tĩnh, tránh hoảng loạn. Đây là điều nên làm để giúp người bệnh thư giãn nhằm tiêu tốn oxy ở mức thấp nhất. Hướng dẫn người bệnh hít thở nhẹ bằng mũi xuống bụng dưới, lưu ý không cố hít sâu, không hít cố vá nín hơi để hạn chế căng cơ và tránh làm tim mệt. Cố gắng duy trì hơi thở như vậy cho tới khi xe cấp cứu tới.
Ngoài ra, người bệnh tim mạch luôn phải tuân thủ sử dụng thuốc điều trị theo hướng dẫn. Đặc biệt là thuốc chống đông máu, thuốc giãn mạch, thuốc huyết áp… Trong trường hợp được kê toa nitroglycerin, hãy luôn mang theo bên người để tiện dùng khi cần thiết. Bỏ thuốc lá bởi hút thuốc làm tăng gấp đôi biến cố về tim mạch. Hạn chế uống rượu, bia hoặc các chất kích thích khác. Giữ huyết áp, cholesterol máu hoặc đường huyết (người tiểu đường) ở ngưỡng ổn định. Giảm cân nếu thừa cân, béo phì. Có chế độ ăn uống lành mạnh cho tim, nên chọn đồ ăn mềm, dễ tiêu hóa, ăn thành nhiều bữa trong ngày để hạn chế gánh nặng cho tim. Hạn chế chất béo bão hòa, thịt đỏ, đường, tinh bột tinh chế; ăn giảm muối để tránh tăng huyết áp. Ăn nhiều cá, thịt gà, hoa quả, rau củ tươi và các loại ngũ cốc nguyên cám.
Thanh Xuân (Bệnh viện E)
