UTƯ thuộc khối u vùng trung thất, chiếm 30% trường hợp các u trung thất trước ở người lớn, 15% các u trung thất trước ở trẻ em. Theo thống kê của Hội Ung thư Hoa Kỳ, tỷ lệ mắc u tuyến ức khoảng 15/100.000 dân.
Tỷ lệ mắc nam: nữ là 1:1. Thể mô học hay gặp nhất là ung thư tuyến ức. Tuy nhiên, tất cả các trường hợp u tuyến ức đều có khả năng xâm lấn nên phải được xem là ác tính. Nguyên nhân sinh bệnh và yếu tố nguy cơ chưa được xác định rõ.
Khoảng 1/3 -1/2 bệnh nhân có khối UTƯ nhưng không có biểu hiện lâm sàng, 1/3 số bệnh nhân có các biều hiện tại chỗ như ho, đau ngực, khó nuốt… và có khoảng 1/3 số bệnh nhân được tìm thấy có u tuyến ức khi kiểm tra trên bệnh nhân có biểu hiện nhược cơ. Hiếm khi thấy có biểu hiện di căn xa của khối u này tại thời điểm chẩn đoán.
Ảnh minh họa.
Trên thực tế lâm sàng, có thể gặp UTƯ ở cả trẻ em và người già, tuổi hay gặp từ 50-69 tuổi đối với UTƯ không có biểu hiện nhược cơ, 30 – 69 tuổi đối với UTƯ có biểu hiện nhược cơ.
Các triệu chứng cơ năng đa dạng, từ không có triệu chứng và được phát hiện sau khi chụp lồng ngực sàng lọc đến một số bệnh nhân có biểu hiện đau tức ngực, khó thở, ho khan, nhược cơ (liên quan đến cơ chế tự miễn).
Biểu hiện nhược cơ toàn thân thấy trên 70% trường hợp, 30 % bệnh nhân còn lại chỉ biểu hiện nhược cơ vận động nhãn cầu. Nhược cơ có thể là dấu hiệu chỉ điểm giúp khám và phát hiện UTƯ do vậy ở những bệnh nhân có triệu chứng này thường được chẩn đoán sớm hơn.
Biểu hiện thực thể ở giai đoạn I, II không có biểu hiện lâm sàng rõ rệt, giai đoạn III, IV biểu hiện các triệu chứng do u xâm lấn và chèn ép vào các tổ chức trung thất như hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên, liệt-yếu dây thần kinh hoành do u xâm lấn gây khó thở dẫn đến giảm vận động cơ hoành cùng bên. Khi xâm lấn khoang màng phổi có biểu hiện tràn dịch màng phổi.
Các biểu hiện nhược cơ từ mức độ nhẹ như sụp mi không đáng kể đến yếu toàn bộ cơ, suy hô hấp. Một số bệnh nhân có biểu hiện bệnh tự miễn kèm theo như lupus ban đỏ hệ thống, viêm đa cơ-xương khớp, viêm cơ tim, hội chứng Sjogren, viêm loét đại trực tràng, viêm tuyến giáp Hashimoto, viêm khớp dạng thấp, sarcodosis…
Có thể gặp các biểu hiện rối loạn nội tiết như cường tuyến giáp, cận giáp hoặc thiểu năng tuyến giáp (bệnh Addison)
Phương pháp điều trị được áp dụng bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hoá chất đơn thuần hoặc phối hợp tuỳ theo giai đoạn bệnh. Đây là bệnh có tiên lượng tốt nhất là khi phát hiện ở giai đoạn sớm.
Thời gian sống thực 10 năm cho tất cả các khối u tuyến ức là 60 – 70%. Thời gian sống thêm phụ thuộc rõ vào giai đoạn bệnh. Cụ thể, giai đoạn 1 – 2: sống thêm 5 năm 90 – 95%, sống thêm 10 năm 75 – 80%; giai đoạn III sống thêm 10 năm < 50%; giai đoạn IV: tiên lượng xấu, sống thêm 5 năm < 10%.
GS.TS Nguyễn Bá Đức
(Phó Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam)
