Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam: Cần phát huy vai trò, trách nhiệm trong phát triển đất nước

TS Phạm Văn Tân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (LHHVN) cho biết, hiện hệ thống LHHVN trong cả nước có 2,5 triệu trí thức, với khoảng 100 tổ chức trong đó có hơn 500 tổ chức trực thuộc. Các trí thức, nhà khoa học đang làm tốt nhiệm vụ phổ biến kiến thức, tư vấn phản biện và giám định xã hội, đào tạo nguồn nhân lực, khuyến khích sáng tạo khoa học và công nghệ... Với vai trò là tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam, LHHVN đã tổ chức tập hợp các hội thành viên, có vai trò và trách nhiệm chính trị, đại diện cho đội ngũ trí thức KH&CN, thực hiện vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với trí thức KH&CN, tập hợp và phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng và tâm huyết cũng như những kế sách của trí thức KH&CN góp phần phát triển đất nước.

TS Trần Ngọc Hùng, Tổng hội Xây dựng cho rằng, ngoài các công việc đã làm được, những thành tựu đã được ghi nhận thì hoạt động của LHHVN vẫn còn nhiều hạn chế. LHHVN có ở 63 tỉnh, thành phố với hơn 100 hội ngành nhưng hoạt động còn nhiều hạn chế yếu kém, tỷ lệ hoạt động chỉ 30 - 40%. Phát triển nhanh số lượng hội viên nhưng số  nhà khoa học thực sự tâm huyết không nhiều, thậm chí có hội viên chỉ hoạt động để đánh dấu ghi tên. Hoạt động tư vấn phản biện giám định xã hội là hoạt động tốt, có nhiều cố gắng nhưng có nhiều tồn tại, nhiều vấn đề quan trọng của đất nước chưa được phản biện như sử dụng đất đai, sử dụng vốn nhà nước, ô nhiễm môi trường, an toàn thực phẩm… còn nhiều bức xúc. Các loại dự án bắt buộc phải có hoạt động tư vấn phản biện giám định xã hội, nhưng hiện nay không có… Không có những đề tài nghiên cứu trọng điểm quốc gia để triển khai ứng dụng trong thực tế.

Theo TS Trần Ngọc Hùng, để nâng cao vai trò, trách nhiệm thì LHHVN cần đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của mình cũng như các tổ chức thành viên. Tổ chức các hội thành viên cần đổi mới theo hướng tinh gọn, tập hợp đội ngũ trí thức các nhà khoa học, hoạt động quản lý giỏi, nhiệt tình với công tác hội, không cần phải đánh trống ghi tên. Cần tổ chức các nhóm chuyên gia hoặc đại diện các hội thành viên theo mỗi khối không quá 10 hội thành viên và có chương trình phối hợp hằng năm trên cơ sở các chủ đề tư vấn phản biện. Cần tập trung các nhà khoa học thông qua hội đồng khoa học tập trung xét chọn các dự án nghiên cứu khoa học lớn, trọng điểm do LHHVN chủ trì để triển khai. Đối với lĩnh vực phổ biến kiến thức, LHHVN chỉ thực hiện chương trình lớn, các nhiệm vụ khác giao cho các hội thành viên triển khai. Tập trung kiến nghị với các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc ban hành các cơ chế chính sách liên quan.

Ông Nguyễn Đăng Hùng, Ban Dân vận T.Ư cho rằng, đội ngũ trí thức của LHHVN đông nhưng chưa mạnh, chất lượng và hiệu quả hoạt động còn hạn chế, nội dung và phương thức hoạt động chưa hấp dẫn trí thức trẻ, trứ thức trong các doanh  nghiệp và trí thức ở nước ngoài.. Thời gian tới, LHHVN cần tiếp tục phát huy tốt hơn vai trò trách nhiệm của mình trong sự nghiệp phát triển. LHHVN cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo T.Ư, Ban Tổ chức T.Ư, Ban Dân vận, Bộ Nội vụ… đẩy mạnh tuyên truyền về vị trí, vai trò của LHHVN và các hội thành viên, đẩy mạnh tập hợp đoàn kết đội ngũ trí thức trong và ngoài nước

PGS.TS Đặng Ngọc Dinh, Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Hỗ trợ Cộng đồng, để trở thành quốc gia khởi nghiệp trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thì đội ngũ trí thức cần thể hiện vai trò của mình. LHHVN cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động theo tinh thần Chỉ thị 42/CV/TW để LHHVN thực sự phát triển là và ngôi nhà chung của trí thức KH&CN. Lực lượng trí thức của LHHVN phải trở thành lực lượng nòng cốt trong việc xây dựng các chỉ thị, chính sách của Đảng và Nhà nước.. LHHVN nên tập trung vào vai trò là cầu nối giữa Nhà nước và giới trí thức, tập hợp trí tuệ của đội ngũ trí thức trong hoạt động KH&CN và đặc biệt trong tư vấn, phản biện xã hội.

TS Phan Tùng Mậu, Phó Chủ tịch LHHVN cho rằng, khẳng định vai trò của LHHVN phải khẳng định nó là ai, LHHVN có phải là tổ chức chính trị - xã hội hay không, trong Hiến pháp chỉ có 6 đoàn thể được gọi là Tổ chức Chính trị - Xã hội. Vậy nên hiểu ngoài 6 đoàn thể này thì không có tổ chức nào là tổ chức chính trị - xã hội nữa, hay ngoài ra vẫn có các tổ chức chính trị - xã hội khác. Điều này cần phải được làm rõ. Những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, trí thức, sẽ được tập hợp, gửi đến các cơ quan chức năng để xác định rõ vai trò, trách nhiệm của LHHVN trong sự phát triển của đất nước.