Hạt cải canh trị ho

Cải canh (cải dưa, cây rau cải, giới tử) được trồng để lấy rau ăn, hạt để làm thuốc hoặc ép dầu.

Cải canh là một loài cỏ mọc 1 năm hay 2 năm có thể cao tới 1m hoặc 1.5m. Lá phía dưới có rãnh sâu, phiến lá lượn sóng, mép có răng cưa to thô. Hoa mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá, màu vàng. Quả hình trụ có mỏ ngắn. Hạt hình cầu, đường kính 1-1.6mm, 100 hạt chỉ nặng khoảng 0.2g. Vỏ ngoài màu vàng hay màu nâu, một số ít có màu nâu đỏ.

Nhìn qua kính lúp sẽ thấy mặt hạt sẽ có vân hình mạng, kẽ là một chấm rất rõ, ngâm nước phình to, sau khi loại bỏ vỏ, hạt sẽ lộ ra hai lá mầm. Hạt khô không có mùi, vị như có dầu lúc đầu, nhưng sau có vị cay nóng. Tán nhỏ với nước sẽ có tinh dầu mùi hắc xông lên. Hạt lấy ở những quả chín phơi khô mà dùng. Phơi hay sấy phải ở nhiệt độ dưới 50⁰C để bảo vệ các men có tác dụng.

Trong hạt cải canh có một glucozit gọi là sinigrin, chất men myroxin, axit sinapic, một ít ancaloit gọi là sinapin, chất nhầy, chất protid và chừng 37% chất béo trong đó chủ yếu là este của axit sinapic, axit arachidic và axit lirolenic. Hạt cải canh được dùng làm thuốc chữa ho, viêm khí quản, ra mồ hôi, ngày uống 2-6g, dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột. Dùng ngoài dưới dạng cao dán để gây đỏ da và kích thích da tại chỗ, trị đau dây thần kinh (chớ nên dùng lâu vì có thể gây da mọng nước).

Lương y Nguyễn Hữu Toàn (Hội Đông y Hải Phòng)