Có hai loại chính gồm bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa còn gọi là gan nhiễm mỡ không do rượu. Béo phì hoặc tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc loại này.
Gan nhiễm mỡ liên quan đến rượu là nguyên nhân chính gây ra bệnh mạn tính với nhiều rối loạn khác nhau. Nguyên nhân chủ yếu là do uống rượu nên triệu chứng giảm khi người bệnh ngừng uống.
Trong hầu hết trường hợp, gan nhiễm mỡ không gây ra triệu chứng, nhưng theo thời gian, sự tích tụ chất béo khiến cơ quan này khó hoạt động hơn.
Đau dưới mạn sườn bên phải
Cảm giác khó chịu liên tục hoặc đau âm ỉ ngay dưới khung xương sườn bên phải có thể cảnh báo bệnh. Cơn đau ở vị trí này nhiều khả năng là do tích tụ mỡ khiến gan bị viêm hoặc phì đại.
Lúc này, người bệnh nên thực hiện các biện pháp kiểm soát bao gồm ăn uống lành mạnh, giảm chất béo và tập thể dục thường xuyên. Trường hợp cơn đau tiếp tục kéo dài hoặc trầm trọng hơn, người bệnh cần đi khám chuyên khoa.
Tăng mỡ vùng bụng
Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao mắc bệnh gan nhiễm mỡ nhất là ở những người trung niên. Tăng cân đột ngột hoặc từ từ, nhất là vùng bụng, có thể là dấu hiệu gan nhiễm mỡ.
Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất béo, nếu nó không hoạt động bình thường, chất béo có thể tích tụ ở vùng bụng. Người duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh mà lượng mỡ cơ thể tăng lên, nhất là vùng eo nên kiểm tra sức khỏe sớm.
Sưng ở chân, bàn chân hoặc bàn tay
Tích nước là triệu chứng khác báo hiệu bệnh gan nhiễm mỡ. Sưng ở chân, mắt cá chân, bàn chân hoặc thậm chí là bàn tay xảy ra khi gan không thể sản xuất đủ một số protein nhất định, dẫn đến mất cân bằng chất lỏng. Nếu tình trạng sưng tấy kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng khác, người bệnh nên đi khám sớm.
 |
Dấu hiệu gan nhiễm mỡ - Ảnh minh họa |
Mụn trứng cá
Làn da có thể tiết lộ rất nhiều về tình trạng sức khỏe của lá gan. Mụn trứng cá bùng phát, nhất là những đợt dai dẳng, có thể liên quan đến giảm chức năng gan. Gan giúp thải độc cơ thể. Khi chức năng này suy giảm khiến chất béo, chất độc có thể thoát ra ngoài qua da, dẫn đến mụn trứng cá hoặc vết thâm.
Các mảng tối trên da
Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ thường bị sẫm màu da, nhất là quanh cổ, nách hoặc khuỷu tay. Tình trạng này gọi là bệnh gai đen, đặc trưng bởi nếp nhăn da dày, sạm. Nó có thể do kháng insulin, có liên quan chặt chẽ với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Vàng mắt hoặc da
Bệnh vàng da, khiến da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng, là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng hơn về vấn đề gan. Nguyên nhân do gan không thể lọc bilirubin (chất thải từ các tế bào hồng cầu) đúng cách. Chức năng gan suy giảm gây tích tụ bilirubin trong cơ thể. Bilirubin trong máu cao gây vàng da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng
Mệt mỏi, suy nhược
Mệt mỏi và kiệt sức thường được cho là dấu hiệu liên quan đến các vấn đề về gan. Khi gan hoạt động không tốt, việc loại bỏ các độc tố trong máu sẽ không được hiệu quả. Dẫn đến cảm giác mệt mỏi trong cả những hoạt động thể chất và tinh thần.
Gan nhiễm mỡ làm gián đoạn khả năng lưu trữ và giải phóng năng lượng của cơ thể, khiến người bệnh mệt mỏi, suy nhược. Mệt mỏi
Thèm ăn, luôn cảm thấy đói
Bạn lúc nào cũng cảm thấy đói hoặc rất thèm đồ ngọt. Đây có thể là dấu hiệu sớm của bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu tinh bột, đường trong thời gian dài sẽ gây tích tụ mỡ trong gan và làm tổn thương gan.
Mỡ máu cao.
Mỡ máu là dấu hiệu cảnh báo gan của bạn có quá nhiều chất béo.
8. Vàng da
Chức năng gan suy giảm gây tích tụ bilirubin trong cơ thể. Bilirubin trong máu cao gây vàng da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng
Huyết áp cao
Những người bị gan nhiễm mỡ có nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp gấp 3 lần so với những người bình thường.
Giảm cân
Bạn có thể bị tụt cân do chán ăn. Cũng có thể bị tụt cân do cơ thể không thể chuyển hóa các tinh bột và chất béo vì chức năng gan bị suy giảm.
Đầu óc thiếu tập trung
Đầu óc thiếu tập trung, thiếu tỉnh táo có thể là một dấu hiệu của bệnh gan nặng. Nguyên nhân là do gan bị tổn thương nên nó không loại bỏ được các chất độc hại khiến những độc tố này đi vào máu và di chuyển lên não
Đau bụng
Thông thường, nếu gan nhiễm mỡ gây đau bụng thì người bệnh sẽ bị đau tập trung ở phần trên bên phải của bụng. Do kích thước gan to lên và suy giảm chức năng gan.
Buồn nôn và nôn
Bạn có thể cảm thấy buồn nôn và chán ăn hoặc mất cảm giác ngon miệng vốn có. Đây cũng có thể là dấu hiệu của bệnh khác, nhưng nó có liên quan đến việc sản xuất và bài tiết mật của gan. Mật giúp nhũ hóa và cắt nhỏ lipid (chất béo) giúp chúng được tiêu hóa. Khi chức năng gan gặp sự cố, cảm giác buồn nôn và chán ăn là một trong những dấu hiệu cảnh báo.
Ngứa – dị ứng – mề đay
Chức năng gan suy giảm gây ứ đọng độc tố dẫn đến xuất hiện các hiện tượng như: mẩn ngứa, dị ứng, mề đay.
Nước tiểu sẫm màu
Tăng bilirubin trong máu sẽ làm cho màu sắc của nước tiểu đổi từ màu vàng sẫm đến nâu
Chướng bụng
Đây cũng là triệu chứng mà người bệnh sẽ khó phát hiện cho đến khi bệnh tiến triển đến giai đoạn xơ gan. Bụng sẽ tích tụ cổ trướng trong ổ bụng, nếu dịch này bị nhiễm trùng thì sẽ gây đau bụng.
Dù những dấu hiệu trên có thể giúp người bệnh nhận biết gan nhiễm mỡ nhưng chúng không thể thay thế cho chẩn đoán y tế. Nếu thường xuyên nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được kiểm tra kỹ lưỡng.
BS Nguyễn Xuân Tuấn (Giảng viên trường Đại học Y dược, Đại học quốc gia Hà Nội)
