Cỏ dùi trống.
Cỏ dùi trống trong Đông y gọi là vị thuốc cốc tinh thảo. Cây mọc hoang trên đất ẩm: ruộng thấp, bãi lầy, vùng ven biển nước ta.
Bộ phận dùng làm thuốc của cây là toàn cụm hoa còn nguyên cuống (cốc tinh thảo) hoặc ngắt bỏ cuống (cốc tinh châu), thu hái về mùa thu, rửa sạch, phơi âm can dùng riêng hoặc phối hợp với một số vị thuốc khác.
Theo Đông y, cốc tinh thảo có vị cay, ngọt, tính mát, không độc, có tác dụng thanh nhiệt, khu phong, minh mục, làm sáng mắt, tiêu màng mộng, chủ trị các bệnh về mắt.
Trị viêm kết mạc: cốc tinh thảo 20g, phòng phong 20g. Hai vị phơi khô, tán nhỏ, rây bột mịn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 1-2g.
Trị mắt đỏ kéo màng: cốc tinh thảo 20g, long đờm thảo 10g, ngưu bàng, kinh giới, phục linh, cam thảo, hồng hoa, sinh địa, mộc thông, xích thược, mỗi vị 8g. Tất cả sao qua, tán thành bột. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 3-6g.
Trị quáng gà, khô mắt: cốc tinh thảo 20g, vỏ hến nung 20g, cúc hoa vàng 10g, thảo quyết minh 10g, khởi tử 8g. Tất cả phơi khô, tán bột mịn. Người lớn mỗi ngày 12g, trẻ em 4-5g/ ngày tùy theo tuổi.
Trị phong nhiệt, đau mắt, đau đầu: cốc tinh thảo 20g, huyền sâm 16g, kinh giới 12g, dành dành 12g, mộc thông 12g, thanh ngâm 8g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml còn 100ml, chia 2 lần, uống trong ngày.
Trị nhức đầu, đau vùng mi mắt, thiên đầu thống: Cốc tinh thảo 6g, Địa long 9g, Nhũ hương 3g, tán bột mỗi lần dùng nửa chỉ đốt cháy vào ống ngức bên nào ngửi bên lỗ mũi ấy.
Trị nhức đầu một bên hoặc chính giữa đầu: Cốc tinh thảo 30g tán bột hồ với bột miến trắng Phết lên giấy dán vào chỗ đau, khô thay miếng khác. Có thể dùng Cốc tinh thảo tán bột, Đồng lục mỗi thứ 3g, Tiêu thạch nửa phân, tùy theo đau bên phải hoặc trái mà thổi vào mũi.
Trị trẻ nhỏ bị quáng gà: Phổi dê đã thiến rồi 1 cặp, không rửa nước, lấy dao tre xẻ, bỏ thêm một nắm Cốc tinh thảo vào nồi sành nấu chín ăn hằng ngày. Có thể nướng sao tán làm viên bằng hạt đậu xanh, mỗi lần uống 3 viên với nước trà.
Trị đục thủy tinh thể: Cốc tinh thảo phối hợp với ngao biển và sò huyết, mỗi thứ 50g, sao khô, tán nhỏ, nấu với gan lợn đã thái mỏng (100g) và một bát nước cơm. Ăn cái, uống nước trước khi đi ngủ.
TTND Nguyễn Hồng Siêm, Chủ tịch Hội Đông y Hà Nội
