Theo y học cổ truyền, sốt xuất huyết do nhiệt độc gây nên. Ban đầu, nhiệt độc tấn công mạnh và nhanh vào phần nông của cơ thể gọi là phần Vệ, phần Khí, sau đó xâm nhập vào phần sâu hơn là phần Dinh và phần Huyết, rồi đến giai đoạn phục hồi.
Cháo đậu đen giai đoạn bắt đầu: Đậu đen 15 - 20g, kinh giới 3 - 6g, ma hoàng 1 - 3g, cát căn 20 - 30g, chi tử 3g, sinh thạch cao 60 - 90g, gừng tươi 3 lát, hành tươi 2 củ, gạo tẻ 100g. Đem các vị thuốc sắc khoảng 5 - 10 phút, bỏ bã lấy nước nấu với gạo thành cháo, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: Sơ phong thanh nhiệt, giải biểu thấu tà, phù hợp giai đoạn nhiệt độc xâm phạm phần vệ với biểu hiện sốt có thể kèm theo cảm giác sợ lạnh, đau đầu, đau mình mẩy và cơ khớp...
Cháo tri mẫu giai đoạn sốt cao: Thạch cao 30g, tri mẫu 10 - 15g, gạo tẻ 100 - 150g, đường phèn 5g. Các vị thuốc sắc kỹ lấy nước bỏ bã rồi cho gạo vào nấu thành cháo, hòa đường phèn, chia ăn 2 - 3 lần trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, tốt cho bệnh ở giai đoạn xâm nhập phần khí với triệu chứng: sốt cao và rất cao...
 |
Canh cháo phục hồi từng giai đoạn sốt xuất huyết |
Cháo huyền sâm giai đoạn phát ban: Sinh thạch cao 30 - 60g, huyền sâm 10g, bột sừng trâu 6 - 10g, lá sen tươi nửa tàu, đậu xanh 30g, gạo tẻ 100g. Sắc thạch cao, huyền sâm và sừng trâu lấy nước rồi nấu với đậu xanh và gạo thành cháo, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: Thanh nhiệt, lương huyết, giải độc, tốt cho người bệnh thuộc giai đoạn nhiệt độc xâm nhập phần khí, phần Dinh và phần Huyết (tương đương ngày 4-7), với biểu hiện có ban xuất huyết dưới da, chảy máu cam, nôn hoặc đại tiện ra máu...
Cháo xương dê phục hồi: Xương dê 1kg, gạo tẻ 100g, hành tươi 2 củ, gừng tươi 3 - 5g, gia vị vừa đủ. Xương dê đập vụn ninh lấy nước rồi cho gạo vào nấu thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: Bổ thận khí, kiện tỳ vị, mạnh gân cốt, phù hợp khi hết sốt, ban xuất huyết lặn dần, cơ thể mệt mỏi, chán ăn, đầu choáng mắt hoa, lưng đau gối mỏi, ngủ kém, đại tiện lỏng nát...
BS Khánh Hoàng (Hội Đông Y Việt Nam)
